สกฺเกสุ ฉพฺพคฺคิเย อารพฺภ เภสชฺชวิญฺญาปนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, สาธารณปญฺญตฺติ, อนาณตฺติกํ, ติกปาจิตฺติยํ, นตตุตฺตริ ตตุตฺตริสญฺญิโน, เวมติกสฺส วา ทุกฺกฏํฯ นตตุตฺตริ นตตุตฺตริสญฺญิสฺส, เยหิ เภสชฺเชหิ ปวาริโต, ตโต อญฺเญหิ วา อธิกตเรหิ วา อตฺเถ สติ, ยาสุ จ รตฺตีสุ ปวาริโต, ตา อติกฺกมิตฺวาปิ อตฺเถ สติ ยถาภูตํ อาจิกฺขิตฺวา วิญฺญาเปนฺตสฺส, เย จ ญาตเก วา ปุคฺคลิกปฺปวารณาย ปวาริเต วา อปริยนฺตปวารณาย วา ปวาริเต, อญฺญสฺส วา อตฺถาย, อตฺตโน วา ธเนน วิญฺญาเปนฺติ, เตสํ, อุมฺมตฺตกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ สงฺฆปวารณตา, ตโต เภสชฺชวิญฺญตฺติ, อคิลานตา, ปริยนฺตาติกฺกโมติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ สญฺจริตฺตสทิสานีติฯ

มหานามสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. อุยฺยุตฺตเสนาสิกฺขาปทวณฺณนา

อฏฺฐเม อุยฺยุตฺตนฺติ กตอุยฺโยคํ, คามโต นิกฺขนฺตนฺติ อตฺโถฯ เสนนฺติ จตุรงฺคินิํฯ อญฺญตฺร ตถารูปปฺปจฺจยาติ ตถารูเป การเณ อสติ เกวลํ เสนํ ทสฺสนตฺถาย คจฺฉโต ปเท ปเท ทุกฺกฏํ, ทสฺสนูปจาเร ฐตฺวา ปสฺสโต ปาจิตฺติยํฯ ทสฺสนูปจาโร นาม ยตฺถ ฐิโต ปสฺสติ, ตํ ปน วิชหิตฺวา ปุนปฺปุนํ ปสฺสโต ปโยเค ปโยเค ปาจิตฺติยํฯ

สาวตฺถิยํ ฉพฺพคฺคิเย อารพฺภ เสนาทสฺสนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, ‘‘อญฺญตฺร ตถารูปปฺปจฺจยา’’ติ อยเมตฺถ อนุปญฺญตฺติ, สาธารณปญฺญตฺติ, อนาณตฺติกํ, ติกปาจิตฺติยํ, หตฺถิอาทีสุ เอกเมกํ ทสฺสนาย คมเน วุตฺตนเยเนว ทุกฺกฏํ, ตถา อนุยฺยุตฺเต อุยฺยุตฺตสญฺญิโน, เวมติกสฺส จ ทุกฺกฏํฯ อนุยฺยุตฺตสญฺญิโน ปน, อาราเม ฐตฺวา อตฺตโน ฐิโตกาสํ อาคตํ, ปฏิปถํ อาคจฺฉนฺตญฺจ ปสฺสโต, ตถารูปปฺปจฺจเย, อาปทาสุ, อุมฺมตฺตกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ อุยฺยุตฺตเสนํ ทสฺสนตฺถาย คมนํ, อนุญฺญาโตกาสโต อญฺญตฺร ทสฺสนํ, ตถารูปปฺปจฺจยสฺส อาปทาย วา อภาโวติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ เอฬกโลมสทิสานิ, อิทํ ปน โลกวชฺชํ, อกุสลจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

อุยฺยุตฺตเสนาสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ