3. อจฺฉริยอพฺภุตสุตฺตํ

[197] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ อถ โข สมฺพหุลานํ ภิกฺขูนํ ปจฺฉาภตฺตํ ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺตานํ อุปฏฺฐานสาลายํ สนฺนิสินฺนานํ สนฺนิปติตานํ อยมนฺตรากถา อุทปาทิ – ‘‘อจฺฉริยํ, อาวุโส, อพฺภุตํ, อาวุโส, ตถาคตสฺส มหิทฺธิกตา มหานุภาวตา, ยตฺร หิ นาม ตถาคโต อตีเต พุทฺเธ ปรินิพฺพุเต ฉินฺนปปญฺเจ ฉินฺนวฏุเม ปริยาทินฺนวฏฺเฏ สพฺพทุกฺขวีติวตฺเต ชานิสฺสติ [อนุสฺสริสฺสติ ชานิสฺสติ (ก.)] – ‘เอวํชจฺจา เต ภควนฺโต อเหสุํ’ อิติปิ, ‘เอวํนามา เต ภควนฺโต อเหสุํ’ อิติปิ, ‘เอวํโคตฺตา เต ภควนฺโต อเหสุํ’ อิติปิ, ‘เอวํสีลา เต ภควนฺโต อเหสุํ’ อิติปิ, ‘เอวํธมฺมา เต ภควนฺโต อเหสุํ’ อิติปิ, ‘เอวํปญฺญา เต ภควนฺโต อเหสุํ’ อิติปิ, ‘เอวํวิหารี เต ภควนฺโต อเหสุํ’ อิติปิ, ‘เอวํวิมุตฺตา เต ภควนฺโต อเหสุํ’ อิติปี’’ติ! เอวํ วุตฺเต, อายสฺมา อานนฺโท เต ภิกฺขู เอตทโวจ – ‘‘อจฺฉริยา เจว, อาวุโส, ตถาคตา อจฺฉริยธมฺมสมนฺนาคตา จ; อพฺภุตา เจว, อาวุโส, ตถาคตา อพฺภุตธมฺมสมนฺนาคตา จา’’ติฯ อยญฺจ หิทํ เตสํ ภิกฺขูนํ อนฺตรากถา วิปฺปกตา โหติฯ

[198] อถ โข ภควา สายนฺหสมยํ ปฏิสลฺลานา วุฏฺฐิโต เยนุปฏฺฐานสาลา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺญตฺเต อาสเน นิสีทิ ฯ นิสชฺช โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘กาย นุตฺถ, ภิกฺขเว, เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนา, กา จ ปน โว อนฺตรากถา วิปฺปกตา’’ติ? ‘‘อิธ, ภนฺเต, อมฺหากํ ปจฺฉาภตฺตํ ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺตานํ อุปฏฺฐานสาลายํ สนฺนิสินฺนานํ สนฺนิปติตานํ อยมนฺตรากถา อุทปาทิ – ‘อจฺฉริยํ, อาวุโส, อพฺภุตํ, อาวุโส, ตถาคตสฺส มหิทฺธิกตา มหานุภาวตา, ยตฺร หิ นาม ตถาคโต อตีเต พุทฺเธ ปรินิพฺพุเต ฉินฺนปปญฺเจ ฉินฺนวฏุเม ปริยาทินฺนวฏฺเฏ สพฺพทุกฺขวีติวตฺเต ชานิสฺสติ – เอวํชจฺจา เต ภควนฺโต อเหสุํ อิติปิ, เอวํนามา… เอวํโคตฺตา… เอวํสีลา… เอวํธมฺมา.. เอวํปญฺญา… เอวํวิหารี… เอวํวิมุตฺตา เต ภควนฺโต อเหสุํ อิติปี’ติ! เอวํ วุตฺเต, ภนฺเต, อายสฺมา อานนฺโท อมฺเห เอตทโวจ – ‘อจฺฉริยา เจว, อาวุโส, ตถาคตา อจฺฉริยธมฺมสมนฺนาคตา จ, อพฺภุตา เจว, อาวุโส, ตถาคตา อพฺภุตธมฺมสมนฺนาคตา จา’ติฯ อยํ โข โน, ภนฺเต, อนฺตรากถา วิปฺปกตา; อถ ภควา อนุปฺปตฺโต’’ติฯ

[199] อถ โข ภควา อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ อามนฺเตสิ – ‘‘ตสฺมาติห ตํ, อานนฺท, ภิยฺโยโสมตฺตาย ปฏิภนฺตุ ตถาคตสฺส อจฺฉริยา อพฺภุตธมฺมา’’ติ [อพฺภุตา ธมฺมาติ (?)]ฯ

‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘สโต สมฺปชาโน, อานนฺท, โพธิสตฺโต ตุสิตํ กายํ อุปปชฺชี’ติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต, สโต สมฺปชาโน โพธิสตฺโต ตุสิตํ กายํ อุปปชฺชิ อิทํปาหํ , ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘สโต สมฺปชาโน, อานนฺท, โพธิสตฺโต ตุสิเต กาเย อฏฺฐาสี’ติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต, สโต สมฺปชาโน โพธิสตฺโต ตุสิเต กาเย อฏฺฐาสิ อิทํปาหํ [อิทํปหํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)], ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

[200] ‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘ยาวตายุกํ, อานนฺท, โพธิสตฺโต ตุสิเต กาเย อฏฺฐาสี’ติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต, ยาวตายุกํ โพธิสตฺโต ตุสิเต กาเย อฏฺฐาสิ อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘สโต สมฺปชาโน, อานนฺท, โพธิสตฺโต ตุสิตา, กายา จวิตฺวา มาตุกุจฺฉิํ โอกฺกมี’ติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต , สโต สมฺปชาโน โพธิสตฺโต ตุสิตา กายา จวิตฺวา มาตุกุจฺฉิํ โอกฺกมิ อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

[201] ‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘ยทา, อานนฺท, โพธิสตฺโต ตุสิตา กายา จวิตฺวา มาตุกุจฺฉิํ โอกฺกมติ, อถ สเทวเก โลเก สมารเก สพฺรหฺมเก สสฺสมณพฺราหฺมณิยา ปชาย สเทวมนุสฺสาย อปฺปมาโณ อุฬาโร โอภาโส โลเก ปาตุภวติ อติกฺกมฺเมว เทวานํ เทวานุภาวํฯ ยาปิ ตา โลกนฺตริกา อฆา อสํวุตา อนฺธการา อนฺธการติมิสา, ยตฺถปิเม จนฺทิมสูริยา เอวํมหิทฺธิกา เอวํมหานุภาวา อาภาย นานุโภนฺติ ตตฺถปิ อปฺปมาโณ อุฬาโร โอภาโส โลเก ปาตุภวติ อติกฺกมฺเมว เทวานํ เทวานุภาวํฯ เยปิ ตตฺถ สตฺตา อุปปนฺนา เตปิ เตโนภาเสน อญฺญมญฺญํ สญฺชานนฺติ – อญฺเญปิ กิร, โภ, สนฺติ สตฺตา อิธูปปนฺนาติฯ

อยญฺจ ทสสหสฺสี โลกธาตุ สงฺกมฺปติ สมฺปกมฺปติ สมฺปเวธติ อปฺปมาโณ จ อุฬาโร โอภาโส โลเก ปาตุภวติ อติกฺกมฺเมว เทวานํ เทวานุภาว’นฺติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต…เป.… อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

[202] ‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘ยทา, อานนฺท, โพธิสตฺโต มาตุกุจฺฉิํ โอกฺกนฺโต โหติ, จตฺตาโร เทวปุตฺตา จตุทฺทิสํ อารกฺขาย อุปคจฺฉนฺติ – มา นํ โพธิสตฺตํ วา โพธิสตฺตมาตรํ วา มนุสฺโส วา อมนุสฺโส วา โกจิ วา วิเหเฐสี’ติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต…เป.… อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

[203] ‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘ยทา, อานนฺท, โพธิสตฺโต มาตุกุจฺฉิํ โอกฺกนฺโต โหติ, ปกติยา สีลวตี โพธิสตฺตมาตา โหติ วิรตา ปาณาติปาตา วิรตา อทินฺนาทานา วิรตา กาเมสุมิจฺฉาจารา วิรตา มุสาวาทา วิรตา สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา’ติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต…เป.… อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘ยทา , อานนฺท, โพธิสตฺโต มาตุกุจฺฉิํ โอกฺกนฺโต โหติ, น โพธิสตฺตมาตุ ปุริเสสุ มานสํ อุปฺปชฺชติ กามคุณูปสํหิตํ, อนติกฺกมนียา จ โพธิสตฺตมาตา โหติ เกนจิ ปุริเสน รตฺตจิตฺเตนา’ติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต…เป.… อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘ยทา, อานนฺท, โพธิสตฺโต มาตุกุจฺฉิํ โอกฺกนฺโต โหติ, ลาภินี โพธิสตฺตมาตา โหติ ปญฺจนฺนํ กามคุณานํฯ สา ปญฺจหิ กามคุเณหิ สมปฺปิตา สมงฺคีภูตา ปริจาเรตี’ติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต…เป.… อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

[204] ‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘ยทา, อานนฺท, โพธิสตฺโต มาตุกุจฺฉิํ โอกฺกนฺโต โหติ, น โพธิสตฺตมาตุ โกจิเทว อาพาโธ อุปฺปชฺชติ; สุขินี โพธิสตฺตมาตา โหติ อกิลนฺตกายา; โพธิสตฺตญฺจ โพธิสตฺตมาตา ติโรกุจฺฉิคตํ ปสฺสติ สพฺพงฺคปจฺจงฺคํ อหีนินฺทฺริยํฯ เสยฺยถาปิ, อานนฺท, มณิ เวฬุริโย สุโภ ชาติมา อฏฺฐํโส สุปริกมฺมกโตฯ ตตฺราสฺส สุตฺตํ อาวุตํ นีลํ วา ปีตํ วา โลหิตํ วา โอทาตํ วา ปณฺฑุสุตฺตํ วาฯ ตเมนํ จกฺขุมา ปุริโส หตฺเถ กริตฺวา ปจฺจเวกฺเขยฺย – อยํ โข มณิ เวฬุริโย สุโภ ชาติมา อฏฺฐํโส สุปริกมฺมกโต, ตตฺริทํ สุตฺตํ อาวุตํ นีลํ วา ปีตํ วา โลหิตํ วา โอทาตํ วา ปณฺฑุสุตฺตํ วาติฯ เอวเมว โข, อานนฺท, ยทา โพธิสตฺโต มาตุกุจฺฉิํ โอกฺกนฺโต โหติ , น โพธิสตฺตมาตุ โกจิเทว อาพาโธ อุปฺปชฺชติ; สุขินี โพธิสตฺตมาตา โหติ อกิลนฺตกายา; โพธิสตฺตญฺจ โพธิสตฺตมาตา ติโรกุจฺฉิคตํ ปสฺสติ สพฺพงฺคปจฺจงฺคํ อหีนินฺทฺริย’นฺติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต…เป.… อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

[205] ‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘สตฺตาหชาเต, อานนฺท, โพธิสตฺเต โพธิสตฺตมาตา กาลํ กโรติ, ตุสิตํ กายํ อุปปชฺชตี’ติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต…เป.… อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘ยถา โข ปนานนฺท, อญฺญา อิตฺถิกา นว วา ทส วา มาเส คพฺภํ กุจฺฉินา ปริหริตฺวา วิชายนฺติ, น เหวํ โพธิสตฺตํ โพธิสตฺตมาตา วิชายติฯ ทเสว มาสานิ โพธิสตฺตํ โพธิสตฺตมาตา กุจฺฉินา ปริหริตฺวา วิชายตี’ติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต…เป.… อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘ยถา โข ปนานนฺท, อญฺญา อิตฺถิกา นิสินฺนา วา นิปนฺนา วา วิชายนฺติ, น เหวํ โพธิสตฺตํ โพธิสตฺตมาตา วิชายติฯ ฐิตาว โพธิสตฺตํ โพธิสตฺตมาตา วิชายตี’ติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต…เป.… อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘ยทา , อานนฺท, โพธิสตฺโต มาตุกุจฺฉิมฺหา นิกฺขมติ, เทวา นํ ปฐมํ ปฏิคฺคณฺหนฺติ ปจฺฉา มนุสฺสา’ติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต…เป.… อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

[206] ‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘ยทา, อานนฺท, โพธิสตฺโต มาตุกุจฺฉิมฺหา นิกฺขมติ, อปฺปตฺโตว โพธิสตฺโต ปถวิํ โหติ, จตฺตาโร นํ เทวปุตฺตา ปฏิคฺคเหตฺวา มาตุ ปุรโต ฐเปนฺติ – อตฺตมนา, เทวิ, โหหิ; มเหสกฺโข เต ปุตฺโต อุปฺปนฺโน’ติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต…เป.… อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘ยทา, อานนฺท, โพธิสตฺโต มาตุกุจฺฉิมฺหา นิกฺขมติ, วิสโทว นิกฺขมติ อมกฺขิโต อุเทน [อุทฺเทน (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] อมกฺขิโต เสมฺเหน อมกฺขิโต รุหิเรน อมกฺขิโต เกนจิ อสุจินา สุทฺโธ วิสโท [วิสุทฺโธ (สฺยา.)]ฯ เสยฺยถาปิ, อานนฺท, มณิรตนํ กาสิเก วตฺเถ นิกฺขิตฺตํ เนว มณิรตนํ กาสิกํ วตฺถํ มกฺเขติ นาปิ กาสิกํ วตฺถํ มณิรตนํ มกฺเขติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? อุภินฺนํ สุทฺธตฺตาฯ เอวเมว โข, อานนฺท, ยทา โพธิสตฺโต มาตุกุจฺฉิมฺหา นิกฺขมติ, วิสโทว นิกฺขมติ อมกฺขิโต อุเทน อมกฺขิโต เสมฺเหน อมกฺขิโต รุหิเรน อมกฺขิโต เกนจิ อสุจินา สุทฺโธ วิสโท’ติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต…เป.… อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘ยทา, อานนฺท, โพธิสตฺโต มาตุกุจฺฉิมฺหา นิกฺขมติ, ทฺเว อุทกสฺส ธารา อนฺตลิกฺขา ปาตุภวนฺติ – เอกา สีตสฺส, เอกา อุณฺหสฺส; เยน โพธิสตฺตสฺส อุทกกิจฺจํ กโรนฺติ มาตุ จา’ติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต…เป.… อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

[207] ‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘สมฺปติชาโต, อานนฺท, โพธิสตฺโต สเมหิ ปาเทหิ ปถวิยํ ปติฏฺฐหิตฺวา อุตฺตราภิมุโข สตฺตปทวีติหาเรน คจฺฉติ, เสตมฺหิ ฉตฺเต อนุธาริยมาเน, สพฺพา จ ทิสา วิโลเกติ, อาสภิญฺจ วาจํ ภาสติ – อคฺโคหมสฺมิ โลกสฺส, เชฏฺโฐหมสฺมิ โลกสฺส, เสฏฺโฐหมสฺมิ โลกสฺสฯ อยมนฺติมา ชาติ , นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว’ติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต…เป.… อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมิฯ

‘‘สมฺมุขา เมตํ, ภนฺเต, ภควโต สุตํ, สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ – ‘ยทา, อานนฺท, โพธิสตฺโต มาตุกุจฺฉิมฺหา นิกฺขมติ, อถ สเทวเก โลเก สมารเก สพฺรหฺมเก สสฺสมณพฺราหฺมณิยา ปชาย สเทวมนุสฺสาย อปฺปมาโณ อุฬาโร โอภาโส โลเก ปาตุภวติ อติกฺกมฺเมว เทวานํ เทวานุภาวํฯ ยาปิ ตา โลกนฺตริกา อฆา อสํวุตา อนฺธการา อนฺธการติมิสา ยตฺถปิเม จนฺทิมสูริยา เอวํมหิทฺธิกา เอวํมหานุภาวา อาภาย นานุโภนฺติ ตตฺถปิ อปฺปมาโณ อุฬาโร โอภาโส โลเก ปาตุภวติ อติกฺกมฺเมว เทวานํ เทวานุภาวํฯ เยปิ ตตฺถ สตฺตา อุปปนฺนา เตปิ เตโนภาเสน อญฺญมญฺญํ สญฺชานนฺติ – อญฺเญปิ กิร, โภ, สนฺติ สตฺตา อิธูปปนฺนาติฯ อยญฺจ ทสสหสฺสี โลกธาตุ สงฺกมฺปติ สมฺปกมฺปติ สมฺปเวธติ, อปฺปมาโณ จ อุฬาโร โอภาโส โลเก ปาตุภวติ อติกฺกมฺเมว เทวานํ เทวานุภาว’นฺติฯ ยมฺปิ, ภนฺเต…เป.… อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมี’’ติฯ

[208] ‘‘ตสฺมาติห ตฺวํ, อานนฺท, อิทมฺปิ ตถาคตสฺส อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรหิฯ อิธานนฺท, ตถาคตสฺส วิทิตา เวทนา อุปฺปชฺชนฺติ, วิทิตา อุปฏฺฐหนฺติ, วิทิตา อพฺภตฺถํ คจฺฉนฺติ; วิทิตา สญฺญา อุปฺปชฺชนฺติ, วิทิตา อุปฏฺฐหนฺติ, วิทิตา อพฺภตฺถํ คจฺฉนฺติ; วิทิตา วิตกฺกา อุปฺปชฺชนฺติ, วิทิตา อุปฏฺฐหนฺติ, วิทิตา อพฺภตฺถํ คจฺฉนฺติฯ อิทมฺปิ โข, ตฺวํ, อานนฺท, ตถาคตสฺส อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรหี’’ติฯ ‘‘ยมฺปิ, ภนฺเต, ภควโต วิทิตา เวทนา อุปฺปชฺชนฺติ, วิทิตา อุปฏฺฐหนฺติ, วิทิตา อพฺภตฺถํ คจฺฉนฺติ; วิทิตา สญฺญา… วิทิตา วิตกฺกา อุปฺปชฺชนฺติ, วิทิตา อุปฏฺฐหนฺติ, วิทิตา อพฺภตฺถํ คจฺฉนฺติฯ อิทํปาหํ, ภนฺเต, ภควโต อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมี’’ติฯ

อิทมโวจ อายสฺมา อานนฺโทฯ สมนุญฺโญ สตฺถา อโหสิ; อตฺตมนา จ เต ภิกฺขู อายสฺมโต อานนฺทสฺส ภาสิตํ อภินนฺทุนฺติฯ

อจฺฉริยอพฺภุตสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ ตติยํฯ

4. พากุลสุตฺตํ

[209] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ อายสฺมา พากุโล [พกฺกุโล (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเปฯ อถ โข อเจลกสฺสโป อายสฺมโต พากุลสฺส ปุราณคิหิสหาโย เยนายสฺมา พากุโล เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมตา พากุเลน สทฺธิํ สมฺโมทิฯ สมฺโมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อเจลกสฺสโป อายสฺมนฺตํ พากุลํ เอตทโวจ –

‘‘กีวจิรํ ปพฺพชิโตสิ, อาวุโส พากุลา’’ติ? ‘‘อสีติ เม, อาวุโส, วสฺสานิ ปพฺพชิตสฺสา’’ติฯ ‘‘อิเมหิ ปน เต, อาวุโส พากุล, อสีติยา วสฺเสหิ กติกฺขตฺตุํ เมถุโน ธมฺโม ปฏิเสวิโต’’ติ? ‘‘น โข มํ, อาวุโส กสฺสป, เอวํ ปุจฺฉิตพฺพํ – ‘อิเมหิ ปน เต, อาวุโส พากุล, อสีติยา วสฺเสหิ กติกฺขตฺตุํ เมถุโน ธมฺโม ปฏิเสวิโต’ติฯ เอวญฺจ โข มํ, อาวุโส กสฺสป, ปุจฺฉิตพฺพํ – ‘อิเมหิ ปน เต, อาวุโส พากุล, อสีติยา วสฺเสหิ กติกฺขตฺตุํ กามสญฺญา อุปฺปนฺนปุพฺพา’’’ติ? ( ) [(อิเมหิ ปน เต อาวุโส พกฺกุล อสีติโย วสฺเสหิ กติกฺขตฺตุํ กามสญฺญา อุปฺปนฺนปุพฺพาติฯ) (สี. ปี.)]

[210] ‘‘อสีติ เม, อาวุโส , วสฺสานิ ปพฺพชิตสฺส นาภิชานามิ กามสญฺญํ อุปฺปนฺนปุพฺพํฯ ยํปายสฺมา พากุโล อสีติยา วสฺเสหิ นาภิชานาติ กามสญฺญํ อุปฺปนฺนปุพฺพํ อิทมฺปิ มยํ อายสฺมโต พากุลสฺส อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมฯ

‘‘อสีติ เม, อาวุโส, วสฺสานิ ปพฺพชิตสฺส นาภิชานามิ พฺยาปาทสญฺญํ…เป.… วิหิํสาสญฺญํ อุปฺปนฺนปุพฺพํฯ ยํปายสฺมา พากุโล อสีติยา วสฺเสหิ นาภิชานาติ วิหิํสาสญฺญํ อุปฺปนฺนปุพฺพํ, อิทมฺปิ มยํ อายสฺมโต พากุลสฺส อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมฯ

‘‘อสีติ เม, อาวุโส, วสฺสานิ ปพฺพชิตสฺส นาภิชานามิ กามวิตกฺกํ อุปฺปนฺนปุพฺพํฯ ยํปายสฺมา พากุโล อสีติยา วสฺเสหิ นาภิชานาติ กามวิตกฺกํ อุปฺปนฺนปุพฺพํ, อิทมฺปิ มยํ อายสฺมโต พากุลสฺส อจฺฉริยํ อพฺภุตธมฺมํ ธาเรมฯ

‘‘อสีติ เม, อาวุโส, วสฺสานิ ปพฺพชิตสฺส นาภิชานามิ พฺยาปาทวิตกฺกํ…เป.… วิหิํสาวิตกฺกํ อุปฺปนฺนปุพฺพํฯ