เมนู

[79] อิทานิ ตสฺส นิพฺพานสฺส มคฺคํ ปุจฺฉนฺโต ‘‘กถํ สตสฺสา’’ติ คาถมาหฯ ตตฺถ วิญฺญาณนฺติ อภิสงฺขารวิญฺญาณํฯ

[80]

อถสฺส มคฺคํ กเถนฺโต ภควา ‘‘อชฺฌตฺตญฺจา’’ติ คาถมาหฯ ตตฺถ เอวํ สตสฺสาติ เอวํ สตสฺส สมฺปชานสฺสฯ เสสํ สพฺพตฺถ ปากฏเมวฯ

เอวํ ภควา อิทมฺปิ สุตฺตํ อรหตฺตนิกูเฏเนว เทเสสิ, เทสนาปริโยสาเน จ ปุพฺพสทิโสว ธมฺมาภิสมโย อโหสีติฯ

สทฺธมฺมปฺปชฺโชติกาย จูฬนิทฺเทส-อฏฺฐกถาย

อุทยมาณวสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

14. โปสาลมาณวสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา

[81] จุทฺทสเม โปสาลสุตฺเต – โย อตีตํ อาทิสตีติ โย ภควา อตฺตโน จ ปเรสญฺจ ‘‘เอกมฺปิ ชาติ’’นฺติอาทิเภทํ อตีตํ อาทิสติฯ

เอกมฺปิ ชาตินฺติ เอกมฺปิ ปฏิสนฺธิมูลกํ จุติปริโยสานํ เอกภวปริยาปนฺนํ ขนฺธสนฺตานํฯ เอส นโย ทฺเวปิ ชาติโยติอาทีสุฯ อเนเกปิ สํวฏฺฏกปฺเปติอาทีสุ ปน ปริหายมาโน กปฺโป สํวฏฺฏกปฺโป, ตทา สพฺเพสํ พฺรหฺมโลเก สนฺนิปตนโตฯ วฑฺฒมาโน กปฺโป วิวฏฺฏกปฺโป, ตทา พฺรหฺมโลกโต สตฺตานํ วิวฏฺฏนโตฯ ตตฺถ สํวฏฺเฏน สํวฏฺฏฏฺฐายี คหิโต โหติ ตํมูลกตฺตา, วิวฏฺเฏน จ วิวฏฺฏฏฺฐายีฯ เอวญฺหิ สติ ยานิ ตานิ ‘‘จตฺตาริมานิ, ภิกฺขเว, กปฺปสฺส อสงฺเขฺยยฺยานิฯ กตมานิ จตฺตาริ? สํวฏฺโฏ สํวฏฺฏฏฺฐายี วิวฏฺโฏ วิวฏฺฏฏฺฐายี’’ติ วุตฺตานิ (อ. นิ. 4.156), ตานิ ปริคฺคหิตานิ โหนฺติฯ สํวฏฺฏกปฺเป วิวฏฺฏกปฺเปติ จ กปฺปสฺส อทฺธํ คเหตฺวา วุตฺตํฯ สํวฏฺฏวิวฏฺฏกปฺเปติ สกลํ กปฺปํ คเหตฺวา วุตฺตํฯ กถํ อนุสฺสรตีติ เจ? อมุตฺราสินฺติอาทินา นเยนฯ ตตฺถ อมุตฺราสินฺติ อมุมฺหิ สํวฏฺฏกปฺเป อหํ อมุมฺหิ ภเว วา โยนิยา วา คติยา วา วิญฺญาณฏฺฐิติยา วา สตฺตาวาเส วา สตฺตนิกาเย วา อาสิํฯ เอวํนาโมติ ติสฺโส วา ผุสฺโส วาฯ