มหาสตฺตสฺส ปริเยสนขณฺฑํ

มหาสตฺเต สมฺปตฺเต สกลนาคภวนํ เอกปริเทวสทฺทํ อโหสิฯ โสปิ มาสํ เปฬาย วสิตตฺตา กิลนฺโต คิลานเสยฺยํ สยิฯ ตสฺส สนฺติกํ อาคจฺฉนฺตานํ นาคานํ ปมาณํ นตฺถิฯ โส เตหิ สทฺธิํ กเถนฺโต กิลมติฯ กาณาริฏฺโฐ เทวโลกํ คนฺตฺวา มหาสตฺตํ อทิสฺวา ปฐมเมวาคโตฯ อถ นํ ‘‘เอส จณฺโฑ ผรุโส, สกฺขิสฺสติ นาคปริสํ วาเรตุ’’นฺติ มหาสตฺตสฺส นิสินฺนฏฺฐาเน โทวาริกํ กริํสุฯ สุโภโคปิ สกลหิมวนฺตํ วิจริตฺวา ตโต มหาสมุทฺทญฺจ เสสนทิโย จ อุปธาเรตฺวา ยมุนํ อุปธาเรนฺโต อาคจฺฉติฯ เนสาทพฺราหฺมโณปิ อลมฺปายนํ กุฏฺฐิํ ทิสฺวา จินฺเตสิ ‘‘อยํ ภูริทตฺตํ กิลเมตฺวา กุฏฺฐิ ชาโต, อหํ ปน ตํ มยฺหํ ตาว พหูปการํ มณิโลเภน อลมฺปายนสฺส ทสฺเสสิํ, ตํ ปาปํ มม อาคมิสฺสติฯ ยาว ตํ น อาคจฺฉติ, ตาวเทว ยมุนํ คนฺตฺวา ปยาคติตฺเถ ปาปปวาหนํ กริสฺสามี’’ติฯ โส ตตฺถ คนฺตฺวา ‘‘มยา ภูริทตฺเต มิตฺตทุพฺภิกมฺมํ กตํ, ตํ ปาปํ ปวาเหสฺสามี’’ติ วตฺวา อุทโกโรหนกมฺมํ กโรติฯ ตสฺมิํ ขเณ สุโภโค ตํ ฐานํ ปตฺโตฯ ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา ‘‘อิมินา กิร ปาปเกน ตาว มหนฺตสฺส ยสสฺส ทายโก มม ภาตา มณิรตนสฺส การณา อลมฺปายนสฺส ทสฺสิโต, นาสฺส ชีวิตํ ทสฺสามี’’ติ นงฺคุฏฺเฐน ตสฺส ปาเทสุ เวเฐตฺวา อากฑฺฒิตฺวา อุทเก โอสิทาเปตฺวา นิรสฺสาสกาเล โถกํ สิถิลํ อกาสิฯ โส สีสํ อุกฺขิปิฯ อถ นํ ปุนากฑฺฒิตฺวา โอสีทาเปสิฯ เอวํ พหู วาเร เตน กิลมิยมาโน เนสาทพฺราหฺมโณ สีสํ อุกฺขิปิตฺวา คาถมาห –

[893]

‘‘โลกฺยํ สชนฺตํ อุทกํ, ปยาคสฺมิํ ปติฏฺฐิตํ;

โก มํ อชฺโฌหรี ภูโต, โอคาฬฺหํ ยมุนํ นทิ’’นฺติฯ

ตตฺถ โลกฺยนฺติ เอวํ ปาปวาหนสมตฺถนฺติ โลกสมฺมตํฯ สชนฺตนฺติ เอวรูปํ อุทกํ อภิสิญฺจนฺตํฯ ปยาคสฺมินฺติ ปยาคติตฺเถฯ

อถ นํ สุโภโค คาถาย อชฺฌภาสิ –

[894]

‘‘ยเทส โลกาธิปตี ยสสฺสี, พาราณสิํ ปกฺริย สมนฺตโต;

ตสฺสาห ปุตฺโต อุรคูสภสฺส, สุโภโคติ มํ พฺราหฺมณ เวทยนฺตี’’ติฯ

ตตฺถ ยเทสาติ โย เอโสฯ ปกฺริย สมนฺตโตติ ปจฺจตฺถิกานํ ทุปฺปหรณสมตฺถตาย ปริสมนฺตโต ปกิริย สพฺพํ ปริกฺขิปิตฺวา อุปริ ผเณน ฉาเทสิฯ

อถ นํ พฺราหฺมโณ ‘‘อยํ ภูริทตฺตภาตา, น เม ชีวิตํ ทสฺสติ, ยํนูนาหํ เอตสฺส เจว มาตาปิตูนญฺจสฺส วณฺณกิตฺตเนน มุทุจิตฺตตํ กตฺวา อตฺตโน ชีวิตํ ยาเจยฺย’’นฺติ จินฺเตตฺวา คาถมาห –

[895]

‘‘สเจ หิ ปุตฺโต อุรคูสภสฺส, กาสิสฺส รญฺโญ อมราธิปสฺส;

มเหสกฺโข อญฺญตโร ปิตา เต, มจฺเจสุ มาตา ปน เต อตุลฺยา;

น ตาทิโส อรหติ พฺราหฺมณสฺส, ทาสมฺปิ โอหาริตุํ มหานุภาโว’’ติฯ