เมนู

สกฺกปพฺพวณฺณนา

เอวํ เตสุ อญฺญมญฺญํ สมฺโมทนียํ กถํ กเถนฺเตสุ สกฺโก จินฺเตสิ ‘‘อยํ เวสฺสนฺตโร ราชา หิยฺโย ชูชกสฺส ปถวิํ อุนฺนาเทตฺวา ทารเก อทาสิ, อิทานิ ตํ โกจิ หีนปุริโส อุปสงฺกมิตฺวา สพฺพลกฺขณสมฺปนฺนํ มทฺทิํ ยาจิตฺวา ราชานํ เอกกํ กตฺวา มทฺทิํ คเหตฺวา คจฺเฉยฺย, ตโต เอส อนาโถ นิปฺปจฺจโย ภเวยฺยฯ อหํ พฺราหฺมณวณฺเณน นํ อุปสงฺกมิตฺวา มทฺทิํ ยาจิตฺวา ปารมิกูฏํ คาหาเปตฺวา กสฺสจิ อวิสฺสชฺชิยํ กตฺวา ปุน นํ ตสฺเสว ทตฺวา อาคมิสฺสามี’’ติฯ โส สูริยุคฺคมนเวลาย ตสฺส สนฺติกํ อคมาสิฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห –

[2267]

‘‘ตโต รตฺยา วิวสาเน, สูริยสฺสุคฺคมนํ ปติ;

สกฺโก พฺราหฺมณวณฺเณน, ปาโต เตสํ อทิสฺสถา’’ติฯ

ตตฺถ ปาโต เตสํ อทิสฺสถาติ ปาโตว เนสํ ทฺวินฺนมฺปิ ชนานํ ปญฺญายมานรูโป ปุรโต อฏฺฐาสิ, ฐตฺวา จ ปน ปฏิสนฺถารํ กโรนฺโต อาห –

[2268]

‘‘กจฺจิ นุ โภโต กุสลํ, กจฺจิ โภโต อนามยํ;

กจฺจิ อุญฺเฉน ยาเปถ, กจฺจิ มูลผลา พหูฯ

[2269]

‘‘กจฺจิ ฑํสา มกสา จ, อปฺปเมว สรีสปา;

วเน วาฬมิคากิณฺเณ, กจฺจิ หิํสา น วิชฺชตี’’ติฯ

มหาสตฺโต อาห –

[2270]

‘‘กุสลญฺเจว โน พฺรหฺเม, อโถ พฺรหฺเม อนามยํ;

อโถ อุญฺเฉน ยาเปม, อโถ มูลผลา พหูฯ

[2271]

‘‘อโถ ฑํสา มกสา จ, อปฺปเมว สรีสปา;

วเน วาฬมิคากิณฺเณ, หิํสา มยฺหํ น วิชฺชติฯ

[2272]

‘‘สตฺต โน มาเส วสตํ, อรญฺเญ ชีวโสกินํ;

อิทํ ทุติยํ ปสฺสาม, พฺราหฺมณํ เทววณฺณินํ;

อาทาย เวฬุวํ ทณฺฑํ, ธาเรนฺตํ อชินกฺขิปํฯ

[2273]

‘‘สฺวาคตํ เต มหาพฺรหฺเม, อโถ เต อทุราคตํ;

อนฺโต ปวิส ภทฺทนฺเต, ปาเท ปกฺขาลยสฺสุ เตฯ

[2274]

‘‘ตินฺทุกานิ ปิยาลานิ, มธุเก กาสุมาริโย;

ผลานิ ขุทฺทกปฺปานิ, ภุญฺช พฺรหฺเม วรํ วรํฯ

[2275]

‘‘อิทมฺปิ ปานียํ สีตํ, อาภตํ คิริคพฺภรา;

ตโต ปิว มหาพฺรหฺเม, สเจ ตฺวํ อภิกงฺขสี’’ติฯ

เอวํ เตน สทฺธิํ ปฏิสนฺถารํ กตฺวา มหาสตฺโต –

[2276]

‘‘อถ ตฺวํ เกน วณฺเณน, เกน วา ปน เหตุนา;

อนุปฺปตฺโต พฺรหารญฺญํ, ตํ เม อกฺขาหิ ปุจฺฉิโต’’ติฯ –

อาคมนการณํ ปุจฺฉิฯ อถ นํ สกฺโก ‘‘มหาราช, อหํ มหลฺลโก, อิธาคจฺฉนฺโต ตว ภริยํ มทฺทิํ ยาจิตุํ อาคโต, ตํ เม เทหี’’ติ วตฺวา อิมํ คาถมาห –

[2277]

‘‘ยถา วาริวโห ปูโร, สพฺพกาลํ น ขียติ;

เอวํ ตํ ยาจิตาคจฺฉิํ, ภริยํ เม เทหิ ยาจิโต’’ติฯ

เอวํ วุตฺเต มหาสตฺโต ‘‘หิยฺโย เม พฺราหฺมณสฺส ทารกา ทินฺนา, อรญฺเญ เอกโก หุตฺวา กถํ เต มทฺทิํ ทสฺสามี’’ติ อวตฺวา ปสาริตหตฺเถ สหสฺสตฺถวิกํ ฐเปนฺโต วิย อสชฺชิตฺวา อพชฺฌิตฺวา อโนลีนมานโส หุตฺวา คิริํ อุนฺนาเทนฺโต อิมํ คาถมาห –

[2278]

‘‘ททามิ น วิกมฺปามิ, ยํ มํ ยาจสิ พฺราหฺมณ;

สนฺตํ นปฺปฏิคุยฺหามิ, ทาเน เม รมตี มโน’’ติฯ

ตตฺถ สนฺตํ นปฺปฏิคุยฺหามีติ สํวิชฺชมานํ น คุยฺหามิฯ

เอวญฺจ ปน วตฺวา สีฆเมว กมณฺฑลุนา อุทกํ อาหริตฺวา อุทกํ หตฺเถ ปาเตตฺวา ปิยภริยํ พฺราหฺมณสฺส อทาสิฯ ตงฺขเณเยว เหฏฺฐา วุตฺตปฺปการานิ สพฺพานิ อจฺฉริยานิ ปาตุรเหสุํฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห –

[2279]

‘‘มทฺทิํ หตฺเถ คเหตฺวาน, อุทกสฺส กมณฺฑลุํ;

พฺราหฺมณสฺส อทา ทานํ, สิวีนํ รฏฺฐวฑฺฒโนฯ

[2280]

‘‘ตทาสิ ยํ ภิํสนกํ, ตทาสิ โลมหํสนํ;

มทฺทิํ ปริจฺจชนฺตสฺส, เมทนี สมฺปกมฺปถฯ

[2281]

‘‘เนวสฺส มทฺที ภากุฏิ, น สนฺธียติ น โรทติ;

เปกฺขเตวสฺส ตุณฺหี สา, เอโส ชานาติ ยํ วร’’นฺติฯ

ตตฺถ อทา ทานนฺติ ‘‘อมฺโภ พฺราหฺมณ, มทฺทิโต เม สตคุเณน สหสฺสคุเณน สตสหสฺสคุเณน สพฺพญฺญุตญฺญาณเมว ปิยตรํ, อิทํ เม ทานํ สพฺพญฺญุตญฺญาณปฺปฏิเวธสฺส ปจฺจโย โหตู’’ติ วตฺวา ทานํ อทาสิ วุตฺตมฺปิ เจตํ –

‘‘ชาลิํ กณฺหาชินํ ธีตํ, มทฺทิํ เทวิํ ปติพฺพตํ;

จชมาโน น จินฺเตสิํ, โพธิยาเยว การณาฯ

‘‘น เม เทสฺสา อุโภ ปุตฺตา, มทฺที เทวี น เทสฺสิยา;

สพฺพญฺญุตํ ปิยํ มยฺหํ, ตสฺมา ปิเย อทาสห’’นฺติฯ (จริยา. 1.118-119);

ตตฺถ สมฺปกมฺปถาติ ปถวี อุทกปริยนฺตํ กตฺวา กมฺปิตฺถฯ เนวสฺส มทฺที ภากุฏีติ ภิกฺขเว, ตสฺมิํ ขเณ มทฺที ‘‘มํ มหลฺลกสฺส พฺราหฺมณสฺส ราชา เทตี’’ติ โกธวเสน ภากุฏิปิ นาโหสิฯ น สนฺธียติ น โรทตีติ เนว มงฺกุ อโหสิ, น อกฺขีนิ ปูเรตฺวา โรทติ, อถ โข ตุณฺหี สา หุตฺวา ‘‘มาทิสํ อิตฺถิรตนํ ททมาโน น นิกฺการณา ทสฺสติ, เอโส ยํ วรํ, ตํ ชานาตี’’ติ ผุลฺลปทุมวณฺณํ อสฺส มุขํ เปกฺขเตว, โอโลกยมานาว ฐิตาติ อตฺโถฯ

อถ มหาสตฺโต ‘‘กีทิสา มทฺที’’ติ ตสฺสา มุขํ โอโลเกสิฯ สาปิ ‘‘สามิ กิํ มํ โอโลเกสี’’ติ วตฺวา สีหนาทํ นทนฺตี อิมํ คาถมาห –

[2282]

‘‘โกมารี ยสฺสาหํ ภริยา, สามิโก มม อิสฺสโร;

ยสฺสิจฺเฉ ตสฺส มํ ทชฺชา, วิกฺกิเณยฺย หเนยฺย วา’’ติฯ

ตตฺถ โกมารี ยสฺสาหํ ภริยาติ อหํ ยสฺส ตว ทหริกา ภริยา, โส ตฺวญฺเญว มม อิสฺสโร สามิโกฯ ยสฺสิจฺเฉ ตสฺสาติ อิสฺสโร จ นาม ทาสิํ มํ ยสฺส ทาตุํ อิจฺเฉยฺย, ตสฺส ทเทยฺยฯ วิกฺกิเณยฺย วาติ ธเนน วา อตฺเถ สติ วิกฺกิเณยฺย, มํเสน วา อตฺเถ สติ หเนยฺย, ตสฺมา ยํ โว รุจฺจติ, ตํ กโรถ, นาหํ กุชฺฌามีติฯ

สกฺโก เตสํ ปณีตชฺฌาสยตํ วิทิตฺวา ถุติํ อกาสิฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห –

[2283]

‘‘เตสํ สงฺกปฺปมญฺญาย, เทวินฺโท เอตทพฺรวิ;

สพฺเพ ชิตา เต ปจฺจูหา, เย ทิพฺพา เย จ มานุสาฯ

[2284]

‘‘นินฺนาทิตา เต ปถวี, สทฺโท เต ติทิวงฺคโต;

สมนฺตา วิชฺชุตา อาคุํ, คิรีนํว ปติสฺสุตาฯ

[2285]

‘‘ตสฺส เต อนุโมทนฺติ, อุโภ นารทปพฺพตา;

อินฺโท จ พฺรหฺมา ปชาปติ, โสโม ยโม เวสฺสวโณ;

สพฺเพ เทวานุโมทนฺติ, ทุกฺกรญฺหิ กโรติ โสฯ

[2286]

‘‘ทุทฺททํ ททมานานํ, ทุกฺกรํ กมฺม กุพฺพตํ;

อสนฺโต นานุกุพฺพนฺติ, สตํ ธมฺโม ทุรนฺนโยฯ

[2287]

‘‘ตสฺมา สตญฺจ อสตํ, นานา โหติ อิโต คติ;

อสนฺโต นิรยํ ยนฺติ, สนฺโต สคฺคปรายณาฯ

[2288]

‘‘ยเมตํ กุมาเร อทา, ภริยํ อทา วเน วสํ;

พฺรหฺมยานมโนกฺกมฺม, สคฺเค เต ตํ วิปจฺจตู’’ติฯ

ตตฺถ ปจฺจูหาติ ปจฺจตฺถิกาฯ ทิพฺพาติ ทิพฺพสมฺปตฺติปฏิพาหกาฯ มานุสาติ มนุสฺสสมฺปตฺติปฏิพาหกาฯ เก ปน เตติ? มจฺฉริยธมฺมาฯ เต สพฺเพ ปุตฺตทารํ เทนฺเตน มหาสตฺเตน ชิตาฯ เตนาห ‘‘สพฺเพ ชิตา เต ปจฺจูหา’’ติฯ

ทุกฺกรญฺหิ กโรติ โสติ โส เวสฺสนฺตโร ราชา เอกโกว อรญฺเญ วสนฺโต ภริยํ พฺราหฺมณสฺส เทนฺโต ทุกฺกรํ กโรตีติ เอวํ สพฺเพ เทวา อนุโมทนฺตีติ วทติฯ ‘‘ยเมต’’นฺติ คาถํ อนุโมทนํ กโรนฺโต อาหฯ วเน วสนฺติ วเน วสนฺโตฯ พฺรหฺมยานนฺติ เสฏฺฐยานํฯ ติวิโธ หิ สุจริตธมฺโม เอวรูโป จ ทานธมฺโม อริยมคฺคสฺส ปจฺจโย โหตีติ ‘‘พฺรหฺมยาน’’นฺติ วุจฺจติฯ ตสฺมา ยํ ตํ อิทํ อชฺช ทานํ ททโตปิ นิปฺผนฺนํ พฺรหฺมยานํ อปายภูมิํ อโนกฺกมิตฺวา สคฺเค เต ตํ วิปจฺจตุ, วิปากปริโยสาเน จ สพฺพญฺญุตญฺญาณทายกํ โหตูติฯ

เอวมสฺส สกฺโก อนุโมทนํ กตฺวา ‘‘อิทานิ มยา อิธ ปปญฺจํ อกตฺวา อิมํ อิมสฺเสว ทตฺวา คนฺตุํ วฏฺฏตี’’ติ จินฺเตตฺวา อาห –

[2289]

‘‘ททามิ โภโต ภริยํ, มทฺทิํ สพฺพงฺคโสภนํ;

ตฺวญฺเจว มทฺทิยา ฉนฺโน, มทฺที จ ปตินา สหฯ

[2290]

‘‘ยถา ปโย จ สงฺโข จ, อุโภ สมานวณฺณิโน;

เอวํ ตุวญฺจ มทฺที จ, สมานมนเจตสาฯ

[2291]

‘‘อวรุทฺเธตฺถ อรญฺญสฺมิํ, อุโภ สมฺมถ อสฺสเม;

ขตฺติยา โคตฺตสมฺปนฺนา, สุชาตา มาตุเปตฺติโต;

ยถา ปุญฺญานิ กยิราถ, ททนฺตา อปราปร’’นฺติฯ

ตตฺถ ฉนฺโนติ อนุรูโปฯ อุโภ สมานวณฺณิโนติ สมานวณฺณา อุโภปิ ปริสุทฺธาเยวฯ สมานมนเจตสาติ อาจาราทีหิ กมฺเมหิ สมาเนน มนสงฺขาเตน เจตสา สมนฺนาคตาฯ อวรุทฺเธตฺถาติ รฏฺฐโต ปพฺพาชิตา หุตฺวา เอตฺถ อรญฺเญ วสถฯ ยถา ปุญฺญานีติ ยถา เชตุตฺตรนคเร โว พหูนิ ปุญฺญานิ กตานิ, หิยฺโย ปุตฺตานํ อชฺช ภริยาย ทานวเสนปิ กตานีติ เอตฺตเกเนว ปริโตสํ อกตฺวา อิโต อุตฺตริปิ อปราปรํ ททนฺตา ยถานุรูปานิ ปุญฺญานิ กเรยฺยาถาติฯ

เอวญฺจ ปน วตฺวา สกฺโก มหาสตฺตสฺส มทฺทิํ ปฏิจฺฉาเปตฺวา วรํ ทาตุํ อตฺตานํ อาจิกฺขนฺโต อาห –

[2292]

‘‘สกฺโกหมสฺมิ เทวินฺโท, อาคโตสฺมิ ตวนฺติเก;

วรํ วรสฺสุ ราชิสิ, วเร อฏฺฐ ททามิ เต’’ติฯ

กเถนฺโตเยว จ ทิพฺพตฺตภาเวน ชลนฺโต ตรุณสูริโย วิย อากาเส อฏฺฐาสิฯ ตโต โพธิสตฺโต วรํ คณฺหนฺโต อาห –

[2293]

‘‘วรํ เจ เม อโท สกฺก, สพฺพภูตานมิสฺสร;

ปิตา มํ อนุโมเทยฺย, อิโต ปตฺตํ สกํ ฆรํ;

อาสเนน นิมนฺเตยฺย, ปฐเมตํ วรํ วเรฯ

[2294]

‘‘ปุริสสฺส วธํ น โรเจยฺยํ, อปิ กิพฺพิสการกํ;

วชฺฌํ วธมฺหา โมเจยฺยํ, ทุติเยตํ วรํ วเรฯ

[2295]

‘‘เย วุฑฺฒา เย จ ทหรา, เย จ มชฺฌิมโปริสา;

มเมว อุปชีเวยฺยุํ, ตติเยตํ วรํ วเรฯ

[2296]

‘‘ปรทารํ น คจฺเฉยฺยํ, สทารปสุโต สิยํ;

ถีนํ วสํ น คจฺเฉยฺยํ, จตุตฺเถตํ วรํ วเรฯ

[2297]

‘‘ปุตฺโต เม สกฺก ชาเยถ, โส จ ทีฆายุโก สิยา;

ธมฺเมน ชิเน ปถวิํ, ปญฺจเมตํ วรํ วเรฯ

[2298]

‘‘ตโต รตฺยา วิวสาเน, สูริยสฺสุคฺคมนํ ปติ;

ทิพฺพา ภกฺขา ปาตุภเวยฺยุํ, ฉฏฺฐเมตํ วรํ วเรฯ

[2299]

‘‘ททโต เม น ขีเยถ, ทตฺวา นานุตเปยฺยหํ;

ททํ จิตฺตํ ปสาเทยฺยํ, สตฺตเมตํ วรํ วเรฯ

[2300]

‘‘อิโต วิมุจฺจมานาหํ, สคฺคคามี วิเสสคู;

อนิวตฺติ ตโต อสฺสํ, อฏฺฐเมตํ วรํ วเร’’ติฯ

ตตฺถ อนุโมเทยฺยาติ สมฺปฏิจฺเฉยฺย น กุชฺเฌยฺยฯ อิโต ปตฺตนฺติ อิมมฺหา อรญฺญา สกํ ฆรํ อนุปฺปตฺตํฯ อาสเนนาติ ราชาสเนนฯ รชฺชํ เม เทตูติ วทติฯ อปิ กิพฺพิสการกนฺติ ราชา หุตฺวา ราชาปราธิกมฺปิ วชฺฌํ วธมฺหา โมเจยฺยํ, เอวรูปสฺสปิ เม วโธ นาม น รุจฺจตุฯ มเมว อุปชีเวยฺยุนฺติ สพฺเพเต มญฺเญว นิสฺสาย อุปชีเวยฺยุํฯ ธมฺเมน ชิเนติ ธมฺเมน ชินาตุ, ธมฺเมน รชฺชํ กาเรตูติ อตฺโถฯ วิเสสคูติ วิเสสคมโน หุตฺวา ตุสิตปุเร นิพฺพตฺโต โหมีติ วทติฯ

อนิวตฺติ ตโต อสฺสนฺติ ตุสิตภวนโต จวิตฺวา มนุสฺสตฺตํ อาคโต ปุนภเว อนิวตฺติ อสฺสํ, สพฺพญฺญุตํ สมฺปาปุเณยฺยนฺติ วทติฯ

[2301]

‘‘ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา, เทวินฺโท เอตทพฺรวิ;

‘อจิรํ วต เต ตโต, ปิตา ตํ ทฏฺฐุเมสฺสตี’’’ติฯ

ตตฺถ ทฏฺฐุเมสฺสตีติ มหาราช, ตว มาตา จ ปิตา จ อจิเรเนว ตํ ปสฺสิตุกาโม หุตฺวา อิธาคมิสฺสติ, อาคนฺตฺวา จ ปน เสตจฺฉตฺตํ ทตฺวา รชฺชํ นิยฺยาเทตฺวา เชตุตฺตรนครเมว เนสฺสติ, สพฺเพ เต มโนรถา มตฺถกํ ปาปุณิสฺสนฺติ, มา จินฺตยิ, อปฺปมตฺโต โหหิ, มหาราชาติฯ

เอวํ มหาสตฺตสฺส โอวาทํ ทตฺวา สกฺโก สกฏฺฐานเมว คโตฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห –

[2302]

‘‘อิทํ วตฺวาน มฆวา, เทวราชา สุชมฺปติ;

เวสฺสนฺตเร วรํ ทตฺวา, สคฺคกายํ อปกฺกมี’’ติฯ

ตตฺถ เวสฺสนฺตเรติ เวสฺสนฺตรสฺสฯ อปกฺกมีติ คโต อนุปฺปตฺโตเยวาติฯ

สกฺกปพฺพวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

มหาราชปพฺพวณฺณนา

โพธิสตฺโต จ มทฺที จ สมฺโมทมานา สกฺกทตฺติเย อสฺสเม วสิํสุฯ ชูชโกปิ กุมาเร คเหตฺวา สฏฺฐิโยชนมคฺคํ ปฏิปชฺชิฯ เทวตา กุมารานํ อารกฺขมกํสุฯ ชูชโกปิ สูริเย อตฺถงฺคเต กุมาเร คจฺเฉ พนฺธิตฺวา ภูมิยํ นิปชฺชาเปตฺวา สยํ จณฺฑวาฬมิคภเยน รุกฺขํ อารุยฺห วิฏปนฺตเร สยติฯ ตสฺมิํ ขเณ เอโก เทวปุตฺโต เวสฺสนฺตรวณฺเณน, เอกา เทวธีตา มทฺทิวณฺเณน อาคนฺตฺวา กุมาเร โมเจตฺวา หตฺถปาเท สมฺพาหิตฺวา นฺหาเปตฺวา มณฺเฑตฺวา ทิพฺพโภชนํ โภเชตฺวา ทิพฺพสยเน สยาเปตฺวา อรุณุคฺคมนกาเล พทฺธากาเรเนว นิปชฺชาเปตฺวา อนฺตรธายิฯ เอวํ เต เทวตาสงฺคเหน อโรคา หุตฺวา คจฺฉนฺติฯ ชูชโกปิ เทวตาธิคฺคหิโต หุตฺวา ‘‘กาลิงฺครฏฺฐํ คจฺฉามี’’ติ คจฺฉนฺโต อฑฺฒมาเสน เชตุตฺตรนครํ ปตฺโตฯ ตํ ทิวสํ ปจฺจูสกาเล สญฺชโย มหาราชา สุปินํ ปสฺสิฯ เอวรูโป สุปิโน อโหสิ – รญฺโญ มหาวินิจฺฉเย นิสินฺนสฺส เอโก ปุริโส กณฺโห ทฺเว ปทุมานิ อาหริตฺวา รญฺโญ หตฺเถ ฐเปสิฯ ราชา ตานิ ทฺวีสุ กณฺเณสุ ปิฬนฺธิฯ เตสํ เรณุ ภสฺสิตฺวา รญฺโญ อุเร ปตติฯ โส ปพุชฺฌิตฺวา ปาโตว พฺราหฺมเณ ปุจฺฉิฯ เต ‘‘จิรปวุตฺถา โว, เทว, พนฺธวา อาคมิสฺสนฺตี’’ติ พฺยากริํสุฯ โส ปาโตว สีสํ นฺหายิตฺวา นานคฺครสโภชนํ ภุญฺชิตฺวา อลงฺกริตฺวา วินิจฺฉเย นิสีทิฯ เทวตา พฺราหฺมณํ ทฺวีหิ กุมาเรหิ สทฺธิํ อาเนตฺวา ราชงฺคเณ ฐปยิํสุฯ ตสฺมิํ ขเณ ราชา มคฺคํ โอโลเกนฺโต กุมาเร ทิสฺวา อาห –

[2303]

‘‘กสฺเสตํ มุขมาภาติ, เหมํ-วุตฺตตฺตมคฺคินา;

นิกฺขํว ชาตรูปสฺส, อุกฺกามุขปหํสิตํฯ

[2304]

‘‘อุโภ สทิสปจฺจงฺคา, อุโภ สทิสลกฺขณา;

ชาลิสฺส สทิโส เอโก, เอกา กณฺหาชินา ยถาฯ

[2305]

‘‘สีหา พิลาว นิกฺขนฺตา, อุโภ สมฺปติรูปกา;

ชาตรูปมยาเยว, อิเม ทิสฺสนฺติ ทารกา’’ติฯ

ตตฺถ เหมํวุตฺตตฺตมคฺคินาติ เหมํ อิว อุตฺตตฺตํ อคฺคินาฯ สีหา พิลาว นิกฺขนฺตาติ กญฺจนคุหโต นิกฺขนฺตา สีหา วิยฯ

เอวํ ราชา ตีหิ คาถาหิ กุมาเร วณฺเณตฺวา เอกํ อมจฺจํ อาณาเปสิ ‘‘คจฺเฉตํ พฺราหฺมณํ ทารเกหิ สทฺธิํ อาเนหี’’ติฯ โส เวเคน คนฺตฺวา พฺราหฺมณํ อาเนสิฯ อถ ราชา พฺราหฺมณํ อาห –

[2306]

‘‘กุโต นุ ภวํ ภารทฺวาช, อิเม อาเนสิ ทารเก;

อชฺช รฏฺฐํ อนุปฺปตฺโต, กุหิํ คจฺฉสิ พฺราหฺมณา’’ติฯ