โพธิสตฺโตปิ ตํ วรํ ยาจิ ‘‘ภทฺเท, มทฺทิ มยํ อิโต ปฏฺฐาย ปพฺพชิตา นาม, อิตฺถี จ นาม พฺรหฺมจริยสฺส มลํ, อิโต ปฏฺฐาย อกาเล มม สนฺติกํ มา อาคจฺฉาหี’’ติฯ สา ‘‘สาธู’’ติ สมฺปฏิจฺฉิฯ มหาสตฺตสฺส เมตฺตานุภาเวน สมนฺตา ติโยชเน สพฺเพ ติรจฺฉานาปิ อญฺญมญฺญํ เมตฺตจิตฺตํ ปฏิลภิํสุฯ มทฺทีเทวีปิ ปาโตว อุฏฺฐาย ปานียปริโภชนียํ อุปฏฺฐาเปตฺวา มุโขทกํ อาหริตฺวา ทนฺตกฏฺฐํ ทตฺวา อสฺสมปทํ สมฺมชฺชิตฺวา ทฺเว ปุตฺเต ปิตุ สนฺติเก ฐเปตฺวา ปจฺฉิขณิตฺติองฺกุสหตฺถา อรญฺญํ ปวิสิตฺวา วนมูลผลาผลานิ อาทาย ปจฺฉิํ ปูเรตฺวา สายนฺหสมเย อรญฺญโต อาคนฺตฺวา ปณฺณสาลาย ผลาผลํ ฐเปตฺวา นฺหตฺวา ปุตฺเต นฺหาเปสิฯ อถ จตฺตาโรปิ ชนา ปณฺณสาลาทฺวาเร นิสีทิตฺวา ผลาผลํ ปริภุญฺชนฺติฯ ตโต มทฺที ปุตฺเต คเหตฺวา อตฺตโน ปณฺณสาลํ ปาวิสิฯ อิมินา นิยาเมน เต ปพฺพตกุจฺฉิมฺหิ สตฺต มาเส วสิํสูติฯ

วนปเวสนกณฺฑวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ชูชกปพฺพวณฺณนา

ตทา กาลิงฺครฏฺเฐ ทุนฺนิวิฏฺฐพฺราหฺมณคามวาสี ชูชโก นาม พฺราหฺมโณ ภิกฺขาจริยาย กหาปณสตํ ลภิตฺวา เอกสฺมิํ พฺราหฺมณกุเล ฐเปตฺวา ปุน ธนปริเยสนตฺถาย คโตฯ ตสฺมิํ จิรายนฺเต พฺราหฺมณกุลา กหาปณสตํ วลญฺเชตฺวา ปจฺฉา อิตเรน อาคนฺตฺวา โจทิยมานา กหาปเณ ทาตุํ อสกฺโกนฺตา อมิตฺตตาปนํ นาม ธีตรํ ตสฺส อทํสุฯ โส ตํ อาทาย กาลิงฺครฏฺเฐ ทุนฺนิวิฏฺฐพฺราหฺมณคามํ คนฺตฺวา วสิฯ อมิตฺตตาปนา สมฺมา พฺราหฺมณํ ปริจรติฯ อถ อญฺเญ ตรุณพฺราหฺมณา ตสฺสา อาจารสมฺปตฺติํ ทิสฺวา ‘‘อยํ มหลฺลกพฺราหฺมณํ สมฺมา ปฏิชคฺคติ, ตุมฺเห ปน อมฺเหสุ กิํ ปมชฺชถา’’ติ อตฺตโน อตฺตโน ภริยาโย ตชฺเชนฺติฯ ตา ‘‘อิมํ อมิตฺตตาปนํ อิมมฺหา คามา ปลาเปสฺสามา’’ติ นทีติตฺถาทีสุ สนฺนิปติตฺวา ตํ ปริภาสิํสุฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห –

[1914]

‘‘อหุ วาสี กลิงฺเคสุ, ชูชโก นาม พฺราหฺมโณ;

ตสฺสาสิ ทหรา ภริยา, นาเมนามิตฺตตาปนาฯ

[1915]