จีวรํ นาม ฉนฺนํ จีวรานํ อญฺญตรํ จีวรํ วิกปฺปนุปคํ ปจฺฉิมํฯ

อญฺญตฺร ปาริวตฺตกาติ ฐเปตฺวา ปาริวตฺตกํฯ

ปฏิคฺคณฺหาติ, ปโยเค ทุกฺกฏํฯ ปฏิลาเภน นิสฺสคฺคิยํ โหติฯ นิสฺสชฺชิตพฺพํ สงฺฆสฺส วา คณสฺส วา ปุคฺคลสฺส วาฯ เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, นิสฺสชฺชิตพฺพํ…เป.… อิทํ เม, ภนฺเต, จีวรํ อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา หตฺถโต ปฏิคฺคหิตํ, อญฺญตฺร ปาริวตฺตกา, นิสฺสคฺคิยํฯ อิมาหํ สงฺฆสฺส นิสฺสชฺชามีติ…เป.… ทเทยฺยาติ…เป.… ทเทยฺยุนฺติ…เป.… อายสฺมโต ทมฺมีติฯ

[513] อญฺญาติกาย อญฺญาติกสญฺญี จีวรํ ปฏิคฺคณฺหาติ, อญฺญตฺร ปาริวตฺตกา, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ อญฺญาติกาย เวมติโก จีวรํ ปฏิคฺคณฺหาติ, อญฺญตฺร ปาริวตฺตกา, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ อญฺญาติกาย ญาติกสญฺญี จีวรํ ปฏิคฺคณฺหาติ, อญฺญตฺร ปาริวตฺตกา, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ

เอกโตอุปสมฺปนฺนาย หตฺถโต จีวรํ ปฏิคฺคณฺหาติ, อญฺญตฺร ปาริวตฺตกา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ญาติกาย อญฺญาติกสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ญาติกาย เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ญาติกาย ญาติกสญฺญี, อนาปตฺติฯ

[514] อนาปตฺติ ญาติกาย, ปาริวตฺตกํ ปริตฺเตน วา วิปุลํ, วิปุเลน วา ปริตฺตํ, ภิกฺขุ วิสฺสาสํ คณฺหาติ, ตาวกาลิกํ คณฺหาติ , จีวรํ ฐเปตฺวา อญฺญํ ปริกฺขารํ คณฺหาติ, สิกฺขมานาย, สามเณริยา, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติฯ

จีวรปฏิคฺคหณสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ ปญฺจมํฯ

6. อญฺญาตกวิญฺญตฺติสิกฺขาปทํ

[515] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม ฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต ปฏฺโฏ [ปฏฺโฐ (สฺยา. ก.)] โหติ ธมฺมิํ กถํ กาตุํฯ

อถ โข อญฺญตโร เสฏฺฐิปุตฺโต เยนายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต เตนุปสงฺกมิ ; อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ อุปนนฺทํ สกฺยปุตฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนํ โข ตํ เสฏฺฐิปุตฺตํ อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺเสสิ สมาทเปสิ สมุตฺเตเชสิ สมฺปหํเสสิฯ อถ โข โส เสฏฺฐิปุตฺโต อายสฺมตา อุปนนฺเทน สกฺยปุตฺเตน ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺสิโต สมาทปิโต สมุตฺเตชิโต สมฺปหํสิโต อายสฺมนฺตํ อุปนนฺทํ สกฺยปุตฺตํ เอตทโวจ – ‘‘วเทยฺยาถ, ภนฺเต, เยน อตฺโถฯ ปฏิพลา มยํ อยฺยสฺส ทาตุํ ยทิทํ จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาร’’นฺติฯ ‘‘สเจ เม ตฺวํ, อาวุโส, ทาตุกาโมสิ, อิโต เอกํ สาฏกํ เทหี’’ติฯ ‘‘อมฺหากํ โข, ภนฺเต, กุลปุตฺตานํ กิสฺมิํ วิย เอกสาฏกํ คนฺตุํฯ อาคเมหิ, ภนฺเต, ยาว ฆรํ คจฺฉามิฯ ฆรํ คโต อิโต วา เอกํ สาฏกํ ปหิณิสฺสามิ อิโต วา สุนฺทรตร’’นฺติฯ ทุติยมฺปิ โข อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต ตํ เสฏฺฐิปุตฺตํ เอตทโวจ ‘‘สเจ เม ตฺวํ อาวุโส ทาตุกาโมสิ อิโต เอกํ สาฏกํ เทหี’’ติฯ อมฺหากํ โข ภนฺเต กุลปุตฺตานํ กิสฺมิํ วิย เอกสาฏกํ คนฺตุํ, อาคเมหิ ภนฺเต ยาว ฆรํ คจฺฉามิ, ฆรํ คโต อิโต วา เอกํ สาฏกํ ปหิณิสฺสามิ อิโต วา สุนฺทรตรนฺติฯ ตติยมฺปิ โข อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต ตํ เสฏฺฐิปุตฺตํ เอตทโวจ ‘‘สเจ เม ตฺวํ อาวุโส ทาตุกาโมสิ, อิโต เอกํ สาฏกํ เทหี’’ติฯ อมฺหากํ โข ภนฺเต กุลปุตฺตานํ กิสฺมิํ วิย เอกสาฏกํ คนฺตุํ, อาคเมหิ ภนฺเต ยาว ฆรํ คจฺฉามิ, ฆรํ คโต อิโต วา เอกํ สาฏกํ ปหิณิสฺสามิ อิโต วา สุนฺทรตรนฺติฯ ‘‘กิํ ปน ตยา, อาวุโส, อทาตุกาเมน ปวาริเตน ยํ ตฺวํ ปวาเรตฺวา น เทสี’’ติฯ

อถ โข โส เสฏฺฐิปุตฺโต อายสฺมตา อุปนนฺเทน สกฺยปุตฺเตน นิปฺปีฬิยมาโน เอกํ สาฏกํ ทตฺวา อคมาสิฯ มนุสฺสา ตํ เสฏฺฐิปุตฺตํ เอตทโวจุํ – ‘‘กิสฺส ตฺวํ อยฺโย เอกสาฏโก อาคจฺฉสี’’ติ? อถ โข โส เสฏฺฐิปุตฺโต เตสํ มนุสฺสานํ เอตมตฺถํ อาโรเจสิฯ มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘มหิจฺฉา อิเม สมณา สกฺยปุตฺติยา อสนฺตุฏฺฐาฯ นยิเมสํ สุกรา ธมฺมนิมนฺตนาปิ กาตุํ [นยิเม สุกรา ธมฺมนิมนฺตนายปิ กาตุํ (สฺยา.)]ฯ

กถญฺหิ นาม เสฏฺฐิปุตฺเตน ธมฺมนิมนฺตนาย กยิรมานาย สาฏกํ คเหสฺสนฺตี’’ติ! อสฺโสสุํ โข ภิกฺขู เตสํ มนุสฺสานํ อุชฺฌายนฺตานํ ขิยฺยนฺตานํ วิปาเจนฺตานํฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต เสฏฺฐิปุตฺตํ จีวรํ วิญฺญาเปสฺสตี’’ติ! อถ โข เต ภิกฺขู อายสฺมนฺตํ อุปนนฺทํ สกฺยปุตฺตํ อเนกปริยาเยน วิครหิตฺวา ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ…เป.… ‘‘สจฺจํ กิร ตฺวํ, อุปนนฺท, เสฏฺฐิปุตฺตํ จีวรํ วิญฺญาเปสี’’ติ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ ‘‘ญาตโก เต, อุปนนฺท, อญฺญาตโก’’ติ? ‘‘อญฺญาตโก, ภควา’’ติฯ ‘‘อญฺญาตโก, โมฆปุริส, อญฺญาตกสฺส น ชานาติ ปติรูปํ วา อปฺปติรูปํ วา สนฺตํ วา อสนฺตํ วาฯ ตตฺถ นาม ตฺวํ, โมฆปุริส, อญฺญาตกํ เสฏฺฐิปุตฺตํ จีวรํ วิญฺญาเปสฺสสิ! เนตํ, โมฆปุริส, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ –

[516] ‘‘โย ปน ภิกฺขุ อญฺญาตกํ คหปติํ วา คหปตานิํ วา จีวรํ วิญฺญาเปยฺย, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

เอวญฺจิทํ ภควตา ภิกฺขูนํ สิกฺขาปทํ ปญฺญตฺตํ โหติฯ

[517] เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา ภิกฺขู สาเกตา สาวตฺถิํ 2 อทฺธานมคฺคปฺปฏิปนฺนา โหนฺติฯ อนฺตรามคฺเค โจรา นิกฺขมิตฺวา เต ภิกฺขู อจฺฉินฺทิํสุฯ อถ โข เต ภิกฺขู – ‘‘ภควตา ปฏิกฺขิตฺตํ อญฺญาตกํ คหปติํ วา คหปตานิํ วา จีวรํ วิญฺญาเปตุ’’นฺติ, กุกฺกุจฺจายนฺตา น วิญฺญาเปสุํฯ ยถานคฺคาว สาวตฺถิํ คนฺตฺวา ภิกฺขู อภิวาเทนฺติฯ ภิกฺขู เอวมาหํสุ – ‘‘สุนฺทรา โข อิเม, อาวุโส, อาชีวกา เย อิเม ภิกฺขูสุ อภิวาเทนฺตี’’ติฯ เต เอวมาหํสุ – ‘‘น มยํ, อาวุโส, อาชีวกา, ภิกฺขู มย’’นฺติฯ ภิกฺขู อายสฺมนฺตํ อุปาลิํ เอตทโวจุํ – ‘‘อิงฺฆาวุโส อุปาลิ, อิเม อนุยุญฺชาหี’’ติฯ อถ โข อายสฺมตา อุปาลินา อนุยุญฺชิยมานา เต ภิกฺขู เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อถ โข อายสฺมา อุปาลิ เต ภิกฺขู อนุยุญฺชิตฺวา ภิกฺขู เอตทโวจ – ‘‘ภิกฺขู อิเม, อาวุโสฯ เทถ เนสํ จีวรานี’’ติฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ภิกฺขู นคฺคา อาคจฺฉิสฺสนฺติ! นนุ นาม ติเณน วา ปณฺเณน วา ปฏิจฺฉาเทตฺวา อาคนฺตพฺพ’’นฺติฯ อถ โข เต ภิกฺขู เต อเนกปริยาเยน วิครหิตฺวา ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ

อถ โข ภควา เอตสฺมิํ นิทาเน เอตสฺมิํ ปกรเณ ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อจฺฉินฺนจีวรสฺส วา นฏฺฐจีวรสฺส วา อญฺญาตกํ คหปติํ วา คหปตานิํ วา จีวรํ วิญฺญาเปตุํฯ ยํ อาวาสํ ปฐมํ อุปคจฺฉติ, สเจ ตตฺถ โหติ สงฺฆสฺส วิหารจีวรํ วา อุตฺตรตฺถรณํ วา ภูมตฺถรณํ วา ภิสิจฺฉวิ วา, ตํ คเหตฺวา ปารุปิตุํ ลภิตฺวา โอทหิสฺสามี’’ติ ฯ โน เจ โหติ สงฺฆสฺส วิหารจีวรํ วา อุตฺตรตฺถรณํ วา ภุมตฺถรณํ วา ภิสิจฺฉวิ วา ติเณน วา ปณฺเณน วา ปฏิจฺฉาเทตฺวา อาคนฺตพฺพํ; น ตฺเวว นคฺเคน อาคนฺตพฺพํฯ โย อาคจฺเฉยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ –

[518] ‘‘โย ปน ภิกฺขุ อญฺญาตกํ คหปติํ วา คหปตานิํ วา จีวรํ วิญฺญาเปยฺย, อญฺญตฺร สมยา, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ ตตฺถายํ สมโย – อจฺฉินฺนจีวโร วา โหติ ภิกฺขุ นฏฺฐจีวโร วาฯ อยํ ตตฺถ สมโย’’ติฯ

[519] โย ปนาติ โย ยาทิโส…เป.… ภิกฺขูติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติฯ

อญฺญาตโก นาม มาติโต วา ปิติโต วา ยาว สตฺตมา ปิตามหยุคา อสมฺพทฺโธฯ

คหปติ นาม โย โกจิ อคารํ อชฺฌาวสติฯ

คหปตานี นาม ยา กาจิ อคารํ อชฺฌาวสติฯ

จีวรํ นาม ฉนฺนํ จีวรานํ อญฺญตรํ จีวรํ วิกปฺปนุปคํ ปจฺฉิมํฯ

อญฺญตฺร สมยาติ ฐเปตฺวา สมยํฯ

อจฺฉินฺนจีวโร นาม ภิกฺขุสฺส จีวรํ อจฺฉินฺนํ โหติ ราชูหิ วา โจเรหิ วา ธุตฺเตหิ วา, เยหิ เกหิจิ วา อจฺฉินฺนํ โหติฯ

นฏฺฐจีวโร นาม ภิกฺขุสฺส จีวรํ อคฺคินา วา ทฑฺฒํ โหติ, อุทเกน วา วุฬฺหํ โหติ, อุนฺทูเรหิ วา อุปจิกาหิ วา ขายิตํ โหติ, ปริโภคชิณฺณํ วา โหติฯ

อญฺญตฺร สมยา วิญฺญาเปติ, ปโยเค ทุกฺกฏํฯ ปฏิลาเภน นิสฺสคฺคิยํ โหติฯ นิสฺสชฺชิตพฺพํ สงฺฆสฺส วา คณสฺส วา ปุคฺคลสฺส วาฯ

เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว , นิสฺสชฺชิตพฺพํ…เป.… อิทํ เม, ภนฺเต, จีวรํ อญฺญาตกํ คหปติกํ, อญฺญตฺร สมยา วิญฺญาปิตํ, นิสฺสคฺคิยํฯ อิมาหํ สงฺฆสฺส นิสฺสชฺชามีติ…เป.… ทเทยฺยาติ…เป.… ทเทยฺยุนฺติ…เป.… อายสฺมโต ทมฺมีติฯ

[520] อญฺญาตเก อญฺญาตกสญฺญี, อญฺญตฺร สมยา, จีวรํ วิญฺญาเปติ, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ อญฺญาตเก เวมติโก, อญฺญตฺร สมยา, จีวรํ วิญฺญาเปติ, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ อญฺญาตเก ญาตกสญฺญี, อญฺญตฺร สมยา, จีวรํ วิญฺญาเปติ, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ

ญาตเก อญฺญาตกสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ญาตเก เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ญาตเก ญาตกสญฺญี, อนาปตฺติฯ

[521] อนาปตฺติ สมเย, ญาตกานํ, ปวาริตานํ, อญฺญสฺสตฺถาย, อตฺตโน ธเนน, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติฯ

อญฺญาตกวิญฺญตฺติสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ ฉฏฺฐํฯ

7. ตตุตฺตริสิกฺขาปทํ

[522] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู อจฺฉินฺนจีวรเก ภิกฺขู อุปสงฺกมิตฺวา เอวํ วทนฺติ – ‘‘ภควตา, อาวุโส, อนุญฺญาตํ – ‘อจฺฉินฺนจีวรสฺส วา นฏฺฐจีวรสฺส วา อญฺญาตกํ คหปติํ วา คหปตานิํ วา จีวรํ วิญฺญาเปตุํ’; วิญฺญาเปถ, อาวุโส, จีวร’’นฺติฯ ‘‘อลํ, อาวุโส, ลทฺธํ อมฺเหหิ จีวร’’นฺติฯ ‘‘มยํ อายสฺมนฺตานํ วิญฺญาเปมา’’ติฯ ‘‘วิญฺญาเปถ, อาวุโส’’ติฯ อถ โข ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู คหปติเก อุปสงฺกมิตฺวา เอตทโวจุํ – ‘‘อจฺฉินฺนจีวรกา, อาวุโส, ภิกฺขู อาคตาฯ เทถ เนสํ จีวรานี’’ติ, พหุํ จีวรํ วิญฺญาเปสุํฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ปุริโส สภายํ นิสินฺโน อญฺญตรํ ปุริสํ เอตทโวจ – ‘‘อจฺฉินฺนจีวรกา อยฺโย ภิกฺขู อาคตาฯ เตสํ มยา จีวรํ ทินฺน’’นฺติฯ โสปิ เอวมาห – ‘‘มยาปิ ทินฺน’’นฺติฯ อปโรปิ เอวมาห – ‘‘มยาปิ ทินฺน’’นฺติฯ