ปฏิจฺจสมุปฺปาทนโย

[4] ตตฺถ อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขารา, สงฺขารปจฺจยา วิญฺญาณํ, วิญฺญาณปจฺจยา นามรูปํ, นามรูปปจฺจยา สฬายตนํ, สฬายตนปจฺจยา ผสฺโส, ผสฺสปจฺจยา เวทนา, เวทนาปจฺจยา ตณฺหา, ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ, อุปาทานปจฺจยา ภโว , ภวปจฺจยา ชาติ, ชาติปจฺจยา ชรามรณํ โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา สมฺภวนฺติฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ อยเมตฺถ ปฏิจฺจสมุปฺปาทนโยฯ

[5] ตตฺถ ตโย อทฺธา ทฺวาทสงฺคานิ วีสตาการา ติสนฺธิ จตุสงฺเขปา ตีณิ วฏฺฏานิ ทฺเว มูลานิ จ เวทิตพฺพานิฯ

[6] กถํ? อวิชฺชาสงฺขารา อตีโต อทฺธา, ชาติชรามรณํ อนาคโต อทฺธา, มชฺเฌ อฏฺฐ ปจฺจุปฺปนฺโน อทฺธาติ ตโย อทฺธาฯ

[7] อวิชฺชา สงฺขารา วิญฺญาณํ นามรูปํ สฬายตนํ ผสฺโส เวทนา ตณฺหา อุปาทานํ ภโว ชาติ ชรามรณนฺติ ทฺวาทสงฺคานิฯ

[8] โสกาทิวจนํ ปเนตฺถ นิสฺสนฺทผลนิทสฺสนํฯ

[9] อวิชฺชาสงฺขารคฺคหเณน ปเนตฺถ ตณฺหุปาทานภวาปิ คหิตา ภวนฺติ, ตถา ตณฺหุปาทานภวคฺคหเณน จ อวิชฺชาสงฺขารา, ชาติชรามรณคฺคหเณน จ วิญฺญาณาทิผลปญฺจกเมว คหิตนฺติ กตฺวา –

[10] อตีเต เหตโว ปญฺจ, อิทานิ ผลปญฺจกํฯ

อิทานิ เหตโว ปญฺจ, อายติํ ผลปญฺจกนฺติ;

วีสตาการา ติสนฺธิ, จตุสงฺเขปา จ ภวนฺติฯ

[11] อวิชฺชาตณฺหุปาทานา จ กิเลสวฏฺฏํ, กมฺมภวสงฺขาโต ภเวกเทโส สงฺขารา จ กมฺมวฏฺฏํ, อุปปตฺติภวสงฺขาโต ภเวกเทโส อวเสสา จ วิปากวฏฺฏนฺติ ตีณิ วฏฺฏานิฯ

[12] อวิชฺชาตณฺหาวเสน ทฺเว มูลานิ จ เวทิตพฺพานิฯ

[13] เตสเมว จ มูลานํ, นิโรเธน นิรุชฺฌติฯ

ชรามรณมุจฺฉาย, ปีฬิตานมภิณฺหโส;

อาสวานํ สมุปฺปาทา, อวิชฺชา จ ปวตฺตติฯ

วฏฺฏมาพนฺธมิจฺเจวํ, เตภูมกมนาทิกํ;

ปฏิจฺจสมุปฺปาโทติ, ปฏฺฐเปสิ มหามุนิฯ

ปฏฺฐานนโย

[14] เหตุปจฺจโย อารมฺมณปจฺจโย อธิปติปจฺจโย อนนฺตรปจฺจโย สมนนฺตรปจฺจโย สหชาตปจฺจโย อญฺญมญฺญปจฺจโย นิสฺสยปจฺจโย อุปนิสฺสยปจฺจโย ปุเรชาตปจฺจโย ปจฺฉาชาตปจฺจโย อาเสวนปจฺจโย กมฺมปจฺจโย วิปากปจฺจโย อาหารปจฺจโย อินฺทฺริยปจฺจโย ฌานปจฺจโย มคฺคปจฺจโย สมฺปยุตฺตปจฺจโย วิปฺปยุตฺตปจฺจโย อตฺถิปจฺจโย นตฺถิปจฺจโย วิคตปจฺจโย อวิคตปจฺจโยติ อยเมตฺถ ปฏฺฐานนโยฯ

[15] ฉธา นามํ ตุ นามสฺส, ปญฺจธา นามรูปินํฯ

เอกธา ปุน รูปสฺส, รูปํ นามสฺส เจกธาฯ

ปญฺญตฺตินามรูปานิ, นามสฺส ทุวิธา ทฺวยํ;

ทฺวยสฺส นวธา เจติ, ฉพฺพิธา ปจฺจยา กถํฯ

[16] อนนฺตรนิรุทฺธา จิตฺตเจตสิกา ธมฺมา ปฏุปฺปนฺนานํ จิตฺตเจตสิกานํ ธมฺมานํ อนนฺตรสมนนฺตรนตฺถิวิคตวเสน, ปุริมานิ ชวนานิ ปจฺฉิมานํ ชวนานํ อาเสวนวเสน, สหชาตา จิตฺตเจตสิกา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ สมฺปยุตฺตวเสเนติ จ ฉธา นามํ นามสฺส ปจฺจโย โหติฯ