ตํ กุเตตฺถ, อานนฺท, ลพฺภาติ ตนฺติ ตสฺมาฯ ยสฺมา สพฺเพหิ ปิเยหิ มนาเปหิ นานาภาโว, ตสฺมา ทส ปารมิโย ปูเรตฺวาปิ สมฺโพธิํ ปตฺวาปิ ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตตฺวาปิ ยมกปาฏิหาริยํ ทสฺเสตฺวาปิ เทโวโรหนํ กตฺวาปิ ยํ ตํ ชาตํ ภูตํ สงฺขตํ ปโลกธมฺมํ, ตํ ตถาคตสฺสาปิ สรีรํ มา ปลุชฺชีติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติ, โรทนฺเตนปิ กนฺทนฺเตนปิ น สกฺกา ตํ การณํ ลทฺธุนฺติฯ โส ปลุชฺเชยฺยาติ โส ภิชฺเชยฺยฯ

เอวเมว โขติ เอตฺถ โยชนสตุพฺเพโธ มหาชมฺพุรุกฺโข วิย ภิกฺขุสงฺโฆ ตสฺส ทกฺขิณทิสํ คโต ปญฺญาสโยชนิโก มหาขนฺโธ วิย ธมฺมเสนาปติฯ ตสฺมิํ มหาขนฺเธ ภินฺเน ตโต ปฏฺฐาย อนุปุพฺเพน วฑฺฒิตฺวา ปุปฺผผลาทีหิ ตํ ฐานํ ปูเรตุํ สมตฺถสฺส อญฺญสฺส ขนฺธสฺส อภาโว วิย เถเร ปรินิพฺพุเต โสฬสนฺนํ ปญฺญานํ มตฺถกํ ปตฺตสฺส อญฺญสฺส ทกฺขิณาสเน นิสีทนสมตฺถสฺส สาริปุตฺตสทิสสฺส ภิกฺขุโน อภาโวฯ ตาย ปริภินฺนาย โส รุกฺโข วิย ภิกฺขุสงฺโฆ ขนฺโธตฺเวว ชาโตติ เวทิตพฺโพฯ ตสฺมาติ ยสฺมา สพฺพํ สงฺขตํ ปโลกธมฺมํ, ตํ มา ปลุชฺชีติ น สกฺกา ลทฺธุํ, ตสฺมาฯ

4-5. อุกฺกเจลสุตฺตาทิวณฺณนา

[380-381] จตุตฺเถ อจิรปรินิพฺพุเตสุ สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาเนสูติ นจิรปรินิพฺพุเตสุ ทฺวีสุ อคฺคสาวเกสุฯ เตสญฺหิ ธมฺมเสนาปติ กตฺติกมาสปุณฺณมาย ปรินิพฺพุโต, มหาโมคฺคลฺลาโน ตโต อฑฺฒมาสํ อติกฺกมฺม อมาวสุโปสเถฯ สตฺถา ทฺวีสุ อคฺคสาวเกสุ ปรินิพฺพุเตสุ มหาภิกฺขุสงฺฆปริวาโร มหามณฺฑเล จาริกํ จรมาโน อนุปุพฺเพน อุกฺกเจลนครํ ปตฺวา ตตฺถ ปิณฺฑาย จริตฺวา คงฺคาปิฏฺเฐ รชตปฏฺฏวณฺณวาลิกาปุลิเน วิหาสิฯ เตน วุตฺตํ ‘‘อจิรปรินิพฺพุเตสุ สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาเนสู’’ติฯ เย มหนฺตตรา ขนฺธา เต ปลุชฺเชยฺยุนฺติ อิธาปิ โยชนสตุพฺเพโธ มหาชมฺพุรุกฺโข วิย ภิกฺขุสงฺโฆ, ตสฺส ทกฺขิณโต จ อุตฺตรโต จ คตา ปณฺณาสโยชนิกา ทฺเว มหาขนฺธา วิย ทฺเว อคฺคสาวกาติฯ เสสํ ปุริมนเยเนว โยเชตพฺพํฯ ปญฺจเม ทิฏฺฐีติ กมฺมสฺสกทิฏฺฐิฯ

6. อุตฺติยสุตฺตวณฺณนา

[382] ฉฏฺเฐ มจฺจุเธยฺยสฺส ปารนฺติ เตภูมกวฏฺฏสฺส ปารภูตํ, นิพฺพานํฯ

8. พฺรหฺมสุตฺตวณฺณนา

[384] อฏฺฐเม กาเย วา ภิกฺขูติ ตสฺมิํ กาเล ภิกฺขุเยว นตฺถิ, เอวํ สนฺเตปิ โย สติปฏฺฐาเน ภาเวติ, โส กิเลสภินฺทเนน ภิกฺขุเยวาติ ทสฺเสนฺโต เอวมาหฯ เอกายนนฺติ เอกมคฺคํฯ ชาติกฺขยนฺตทสฺสีติ ชาติยา ขโยติ จ อนฺโตติ จ นิพฺพานํ, ตํ ปสฺสตีติ อตฺโถฯ มคฺคํ ปชานาตีติ เอกายนสงฺขาตํ เอกมคฺคภูตํ มคฺคํ ปชานาติฯ เอกายนมคฺโค วุจฺจติ ปุพฺพภาคสติปฏฺฐานมคฺโค, ตํ ปชานาตีติ อตฺโถฯ

9. เสทกสุตฺตวณฺณนา

[385] นวเม สุมฺเภสูติ เอวํนามเก ชนปเทฯ เมทกถาลิกาติ เอวํ อิตฺถิลิงฺควเสน ลทฺธนามํฯ มมํ รกฺข, อหํ ตํ รกฺขิสฺสามีติ เอตฺถ อยํ ตสฺส ลทฺธิ – อาจริโย อุกฺขิตฺตวํสํ สุคฺคหิตํ อคณฺหนฺโต, อนฺเตวาสิเกน ปกฺขนฺตปกฺขนฺตทิสํ อคจฺฉนฺโต, สพฺพกาลญฺจ วํสคฺคํ อนุลฺโลเกนฺโต อนฺเตวาสิกํ น รกฺขติ นาม, เอวํ อรกฺขิโต อนฺเตวาสิโก ปติตฺวา จุณฺณวิจุณฺณํ โหติฯ วํสํ ปน สุคฺคหิตํ คณฺหนฺโต, เตน ปกฺขนฺตปกฺขนฺตทิสํ คจฺฉนฺโต, สพฺพกาลญฺจ วํสคฺคํ อุลฺโลเกนฺโต ตํ รกฺขติ นามฯ อนฺเตวาสิโกปิ อิโต จิโต จ ปกฺขนฺทิตฺวา มิโค วิย กีฬนฺโต อาจริยํ น รกฺขติ นามฯ เอวญฺหิ สติ ติขิณวํสโกฏิ อาจริยสฺส คลวาฏเก วา นลาเฏ วา ฐปิตา ฐิตฏฺฐานํ ภินฺทิตฺวา คจฺเฉยฺยฯ อาจารสมฺปนฺนตาย ปน ยโต วํโส นมติ, ตโต อนาเมนฺโต ตํ อากฑฺเฒนฺโต วิย เอกโตภาคิยํ กตฺวา วาตูปถมฺภํ คาหาเปตฺวา สติํ สูปฏฺฐิตํ กตฺวา นิจฺจโลว นิสีทนฺโต อาจริยํ รกฺขติ นามาติฯ