เมนู

‘‘ทฺเว ปุคฺคลา อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญฺญาย ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปนฺนา – เอโก อตฺตหิตาย ปฏิปนฺโน โน ปรหิตาย, เอโก อตฺตหิตาย จ ปฏิปนฺโน ปรหิตาย จฯ ยฺวายํ ปุคฺคโล อตฺตหิตาย ปฏิปนฺโน โน ปรหิตาย, เอวํ โส เตนงฺเคน คารยฺโหฯ ยฺวายํ ปุคฺคโล อตฺถหิตาย จ ปฏิปนฺโน ปรหิตาย จ, เอวํ โส เตนงฺเคน ปาสํโสฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน [ภิกฺขุนา (สี. สฺยา.)] ทฺวเยน ปุคฺคลา วิทิตา โหนฺติฯ เอวํ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปุคฺคลปโรปรญฺญู โหติฯ ‘‘อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, สตฺตหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อาหุเนยฺโย โหติ ปาหุเนยฺโย…เป.… อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺสา’’ติฯ จตุตฺถํฯ

5. ปาริจฺฉตฺตกสุตฺตํ

[69] ‘‘ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย เทวานํ ตาวติํสานํ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโร ปณฺฑุปลาโส โหติ, อตฺตมนา, ภิกฺขเว, เทวา ตาวติํสา ตสฺมิํ สมเย โหนฺติ – ‘ปณฺฑุปลาโส ทานิ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโร นจิรสฺเสว ทานิ ปนฺนปลาโส ภวิสฺสตี’’’ติฯ

‘‘ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย เทวานํ ตาวติํสานํ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโร ปนฺนปลาโส โหติ, อตฺตมนา, ภิกฺขเว, เทวา ตาวติํสา ตสฺมิํ สมเย โหนฺติ – ‘ปนฺนปลาโส ทานิ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโร นจิรสฺเสว ทานิ ชาลกชาโต ภวิสฺสตี’’’ติฯ

‘‘ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย เทวานํ ตาวติํสานํ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโร ชาลกชาโต โหติ, อตฺตมนา, ภิกฺขเว, เทวา ตาวติํสา ตสฺมิํ สมเย โหนฺติ – ‘ชาลกชาโต ทานิ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโร นจิรสฺเสว ทานิ ขารกชาโต ภวิสฺสตี’’’ติฯ

‘‘ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย เทวานํ ตาวติํสานํ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโร ขารกชาโต โหติ, อตฺตมนา, ภิกฺขเว, เทวา ตาวติํสา ตสฺมิํ สมเย โหนฺติ – ‘ขารกชาโต ทานิ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโร นจิรสฺเสว ทานิ กุฏุมลกชาโต [กุฑุมลกชาโต (สี. สฺยา. ปี.)] ภวิสฺสตี’’’ติฯ

‘‘ยสฺมิํ , ภิกฺขเว, สมเย เทวานํ ตาวติํสานํ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโร กุฏุมลกชาโต โหติ , อตฺตมนา, ภิกฺขเว, เทวา ตาวติํสา ตสฺมิํ สมเย โหนฺติ – ‘กุฏุมลกชาโต ทานิ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโร นจิรสฺเสว ทานิ โกรกชาโต [โกกาสกชาโต (สี. สฺยา.), โกสกชาโต (ก.)] ภวิสฺสตี’’’ติฯ

‘‘ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย เทวานํ ตาวติํสานํ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโร โกรกชาโต โหติ, อตฺตมนา, ภิกฺขเว, เทวา ตาวติํสา ตสฺมิํ สมเย โหนฺติ – ‘โกรกชาโต ทานิ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโร นจิรสฺเสว ทานิ สพฺพผาลิผุลฺโล [สพฺพปาลิผุลฺโล (สี. ปี.)] ภวิสฺสตี’’’ติฯ

‘‘ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย เทวานํ ตาวติํสานํ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโร สพฺพผาลิผุลฺโล โหติ, อตฺตมนา, ภิกฺขเว, เทวา ตาวติํสา ปาริจฺฉตฺตกสฺส โกวิฬารสฺส มูเล ทิพฺเพ จตฺตาโร มาเส ปญฺจหิ กามคุเณหิ สมปฺปิตา สมงฺคีภูตา ปริจาเรนฺติฯ

‘‘สพฺพผาลิผุลฺลสฺส โข ปน, ภิกฺขเว, ปาริจฺฉตฺตกสฺส โกวิฬารสฺส สมนฺตา ปญฺญาสโยชนานิ อาภาย ผุฏํ โหติ, อนุวาตํ โยชนสตํ คนฺโธ คจฺฉติ, อยมานุภาโว ปาริจฺฉตฺตกสฺส โกวิฬารสฺสฯ

‘‘เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, ยสฺมิํ สมเย อริยสาวโก อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชาย เจเตติ, ปณฺฑุปลาโส, ภิกฺขเว, อริยสาวโก ตสฺมิํ สมเย โหติ เทวานํว ตาวติํสานํ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโรฯ

‘‘ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย อริยสาวโก เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต โหติ, ปนฺนปลาโส, ภิกฺขเว, อริยสาวโก ตสฺมิํ สมเย โหติ เทวานํว ตาวติํสานํ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโรฯ

‘‘ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย อริยสาวโก วิวิจฺเจว กาเมหิ…เป.… ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, ชาลกชาโต, ภิกฺขเว, อริยสาวโก ตสฺมิํ สมเย โหติ เทวานํว ตาวติํสานํ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโรฯ

‘‘ยสฺมิํ , ภิกฺขเว, สมเย อริยสาวโก วิตกฺกวิจารานํ วูปสมา…เป.… ทุติยํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, ขารกชาโต, ภิกฺขเว, อริยสาวโก ตสฺมิํ สมเย โหติ เทวานํว ตาวติํสานํ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโรฯ

‘‘ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย อริยสาวโก ปีติยา จ วิราคา…เป.… ตติยํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, กุฏุมลกชาโต, ภิกฺขเว, อริยสาวโก ตสฺมิํ สมเย โหติ เทวานํว ตาวติํสานํ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโรฯ

‘‘ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย อริยสาวโก สุขสฺส จ ปหานา ทุกฺขสฺส จ ปหานา…เป.… จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, โกรกชาโต, ภิกฺขเว, อริยสาวโก ตสฺมิํ สมเย โหติ เทวานํว ตาวติํสานํ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโรฯ

‘‘ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย อริยสาวโก อาสวานํ ขยา…เป.… สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติ, สพฺพผาลิผุลฺโล, ภิกฺขเว, อริยสาวโก ตสฺมิํ สมเย โหติ เทวานํว ตาวติํสานํ ปาริจฺฉตฺตโก โกวิฬาโรฯ

‘‘ตสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย ภุมฺมา เทวา สทฺทมนุสฺสาเวนฺติ – ‘เอโส อิตฺถนฺนาโม อายสฺมา อิตฺถนฺนามสฺส อายสฺมโต สทฺธิวิหาริโก อมุกมฺหา คามา วา นิคมา วา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต อาสวานํ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรตี’ติฯ ภุมฺมานํ เทวานํ สทฺทํ สุตฺวา จาตุมหาราชิกา เทวา…เป.… ตาวติํสา เทวา… ยามา เทวา… ตุสิตา เทวา… นิมฺมานรตี เทวา… ปรนิมฺมิตวสวตฺตี เทวา… พฺรหฺมกายิกา เทวา สทฺทมนุสฺสาเวนฺติ – ‘เอโส อิตฺถนฺนาโม อายสฺมา อิตฺถนฺนามสฺส อายสฺมโต สทฺธิวิหาริโก อมุกมฺหา คามา วา นิคมา วา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต อาสวานํ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรตี’ติฯ อิติห เตน ขเณน เตน มุหุตฺเตน ยาว พฺรหฺมโลกา สทฺโท [สาธุการสทฺโท (สี. อฏฺฐ., ก. อฏฺฐ.)] อพฺภุคฺคจฺฉติ , อยมานุภาโว ขีณาสวสฺส ภิกฺขุโน’’ติฯ ปญฺจมํฯ

6. สกฺกจฺจสุตฺตํ

[70] อถ โข อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส รโหคตสฺส ปฏิสลฺลีนสฺส เอวํ เจตโส ปริวิตกฺโก อุทปาทิ – ‘‘กิํ นุ โข, ภิกฺขุ, สกฺกตฺวา ครุํ กตฺวา อุปนิสฺสาย วิหรนฺโต อกุสลํ ปชเหยฺย, กุสลํ ภาเวยฺยา’’ติ? อถ โข อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส เอตทโหสิ – ‘‘สตฺถารํ โข, ภิกฺขุ, สกฺกตฺวา ครุํ กตฺวา อุปนิสฺสาย วิหรนฺโต อกุสลํ ปชเหยฺย, กุสลํ ภาเวยฺยฯ ธมฺมํ โข, ภิกฺขุ…เป.… สงฺฆํ โข, ภิกฺขุ…เป.… สิกฺขํ โข, ภิกฺขุ…เป.… สมาธิํ โข, ภิกฺขุ…เป.… อปฺปมาทํ โข, ภิกฺขุ…เป.… ปฏิสนฺถารํ โข, ภิกฺขุ สกฺกตฺวา ครุํ กตฺวา อุปนิสฺสาย วิหรนฺโต อกุสลํ ปชเหยฺย, กุสลํ ภาเวยฺยา’’ติฯ

อถ โข อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส เอตทโหสิ – ‘‘อิเม โข เม ธมฺมา ปริสุทฺธา ปริโยทาตา, ยํนูนาหํ อิเม ธมฺเม คนฺตฺวา [คเหตฺวา (ก.)] ภควโต อาโรเจยฺยํฯ เอวํ เม อิเม ธมฺมา ปริสุทฺธา เจว ภวิสฺสนฺติ ปริสุทฺธสงฺขาตตรา จฯ เสยฺยถาปิ นาม ปุริโส สุวณฺณนิกฺขํ อธิคจฺเฉยฺย ปริสุทฺธํ ปริโยทาตํฯ ตสฺส เอวมสฺส – ‘อยํ โข เม สุวณฺณนิกฺโข ปริสุทฺโธ ปริโยทาโต, ยํนูนาหํ อิมํ สุวณฺณนิกฺขํ คนฺตฺวา [คเหตฺวา (ก.)] กมฺมารานํ ทสฺเสยฺยํฯ เอวํ เม อยํ สุวณฺณนิกฺโข สกมฺมารคโต ปริสุทฺโธ เจว ภวิสฺสติ ปริสุทฺธสงฺขาตตโร จฯ เอวเมวํ [โข (ก.)] เม อิเม ธมฺมา ปริสุทฺธา ปริโยทาตา, ยํนูนาหํ อิเม ธมฺเม คนฺตฺวา [คเหตฺวา (ก.)] ภควโต อาโรเจยฺยํฯ เอวํ เม อิเม ธมฺมา ปริสุทฺธา เจว ภวิสฺสนฺติ ปริสุทฺธสงฺขาตตรา จา’’’ติฯ

อถ โข อายสฺมา สาริปุตฺโต สายนฺหสมยํ ปฏิสลฺลานา วุฏฺฐิโต เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อายสฺมา สาริปุตฺโต ภควนฺตํ เอตทโวจ –