ปัจจนียนัย

1. เหตุปัจจัย

[401] ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปา-
ทานธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย
คือ ฯลฯ อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ ตลอดถึงอสัญญสัตว์.
จักขุวิญญาณ อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ กายวิญญาณ อาศัยกายายตนะ.
ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ อาศัยหทยวัตถุ.
โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยขันธ์ทั้ง
หลาย ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ และหทยวัตถุ.

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[402] ในนเหตุปัจจัย มี 1 วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี 3 วาระ
ในนอธิปติปัจจัย มี 9 วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี 3 วาระ ในนสมนันตร-
ปัจจัย มี 3 วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี 9 วาระ ฯลฯ ในนกัมมปัจจัย
มี 3วาระ ในนวิปากปัจจัย มี 9 วาระ เหมือนกับปฏิจจวาระ ในโนวิคตปัจจัย
มี 3 วาระ.
การนับทั้งสองนัยนอกจากนี้ก็ดีนิสสยวาระก็ดี พึงกระทำอย่างนี้.

สังสัฏฐวาระ

อนุโลมนัย

1. เหตุปัจจัย

[403] 1. อุปาทานธรรม เจือกับอุปาทานธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
คือ กามุปาทาน เจือกับทิฏฐุปาทาน ทิฏฐุปาทาน เจือกับกามุปาทาน.
พึงกระทำจักรนัย.
พึงกระทำทั้ง 9 วาระ อย่างนี้.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[404] ในเหตุปัจจัย มี 9 วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี 9 วาระ
ในอธิปติปัจจัย มี 9 วาระ ในปัจจัยทั้งปวง มี 9 วาระ ในวิปากปัจจัย
มี 1 วาระ ฯลฯ ในวิคตปัจจัย มี 9 วาระ ในอวิคตปัจจัย มี 9 วาระ.

ปัจจนียนัย

1. เหตุปัจจัย

[405] 1. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม เจือกับธรรมที่ไม่ใช่
อุปาทานธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย
คือ ขันธ์ 3 เจือกับขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะฯลฯ
ขันธ์ 2 ฯลฯ