ของปัจฉาชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย, เป็น
ปัจจัย ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[37] ในนเหตุปัจจัย มี 3 วาระ ในอนารัมมณปัจจัย 7 วาระ ฯลฯ
ในนสมนันตรปัจจัยมี 7 วาระ ในนสหชาตปัจจัย มี 6 วาระ ในนอัญญมัญญ-
ปัจจัย มี 6 วาระ ในนิสสยปัจจัยมี 6 วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี 7 วาระ
ในนปุเรชาตปัจจัย มี 7 วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย 7 วาระ ฯลฯ ใน
นมัคคปัจจัย มี 7 วาระ ในนสัมปยุตตปัจจัย มี 6 วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย
มี 5 วาระ ในโนอัตถิปัจจัย มี 4 วาระ ในโนนัตถิปัจจัย มี 7 วาระ ใน
โนวิคตปัจจัย มี 7 วาระ ในโนอวิคตปัจจัย มี 4 วาระ.

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[38] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี 3 วาระ. . . ใน
นอธิปติปัจจัย มี 3 วาระ ฯลฯ ในสมนันตรปัจจัย มี 3 วาระ ในนอัญญ-
มัญญปัจจัย มี 1 วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี 3 วาระ ฯลฯ ในนมัคคปัจจัย
มี 3 วาระ ในนสัมปยุตตปัจจัย มี 1 วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี 1 วาระ
ในโนนัตถิปัจจัย มี 3 วาระ ในโนวิคตปัจจัย มี 3 วาระ.

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[39] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี 2 วาระ.... ใน
อธิปติปัจจัย มี 4 วาระ ในอนันตรปัจจัย มี 1 วาระ พึงกระทำอนุโลมมาติกา
ในอวิคตปัจจัย มี 7 วาระ.
สารัมมณทุกะ จบ

56. จิตตทุกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

1. เหตุปัจจัย

[40] 1. ธรรมที่ไม่ใช่จิต อาศัยธรรมที่เป็นจิต เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
คือ สัมปยุตตขันธ์ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยจิต.
ในปฏิสนธิขณะ สัมปยุตตขันธ์ และกฏัตตารูป อาศัยจิต.
2. ธรรมที่ไม่ใช่จิต อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
คือ ขันธ์ 2 และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่จิต, ขันธ์ 1
และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 2.
ในปฏิสนธิขณะ หทยวัตถุ, อาศัยขันธ์ทั้งหลาย อาศัย
หทยวัตถุ.
มหาภูตรูป 3 อาศัยมหาภูตรูป 1 ฯลฯ
3. ธรรมที่เป็นจิต อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
คือ จิต อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.
ในปฏิสนธิขณะ จิต อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.
ในปฏิสนธิขณะ จิต อาศัยหทยวัตถุ.

4. ธรรมที่เป็นจิต และธรรมที่ไม่ใช่จิต อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
คือ ขันธ์ 2, จิต และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่จิต,
ขันธ์ 2 ฯลฯ
ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ 2 จิต และกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่จิต.
ขันธ์ 1, จิต และกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ 2.
ในปฏิสนธิขณะ จิตและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย อาศัยหทยวัตถุ.
5. ธรรมที่ไม่ใช่จิต อาศัยธรรมที่เป็นจิต และธรรม
ที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
ขันธ์ 2 และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่จิต และจิต,
ขันธ์ 2 ฯลฯ
จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยจิตและมหาภูตรูปทั้งหลาย.
ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ 2 และกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่จิต
และจิต, ขันธ์ 2 ฯลฯ
ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต อาศัยจิต และหทยวัตถุ.

2. อารัมมณปัจจัย

[41] 1. ธรรมที่ไม่ใช่จิต อาศัยธรรมที่เป็นจิต เกิดขึ้น
เพราะอารัมมณปัจจัย
คือ สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย อาศัยจิต.
ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ
2. ธรรมที่ไม่ใช่จิต อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น
เพราะอารัมมณปัจจัย

คือ ขันธ์ 2 อาศัย อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่จิต, ขันธ์ 2 ฯลฯ
ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ทั้งหลาย อาศัยหทยวัตถุ.
3. ธรรมที่เป็นจิต อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น
เพราะอารัมมณปัจจัย
คือ จิต อาศัยขันธ์ ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.
ในปฏิสนธิขณะ จิต อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.
ในปฏิสนธิขณะ จิต อาศัยหทยวัตถุ.
4. ธรรมที่ไม่ใช่จิต และธรรมที่ไม่ใช่จิต อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย
คือ ขันธ์ 2 และจิต อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่จิต, ขันธ์ 2 ฯลฯ
ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ 2 และจิต อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่จิต,
ขันธ์ 2 ฯลฯ
5. ธรรมที่ไม่ใช่จิต อาศัยธรรมที่เป็นจิต และธรรม
ที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย
คือ ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่จิต และจิต ขันธ์ 2 ฯลฯ
ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิต อาศัยจิต และหทยวัตถุ.
ฯลฯ

การนับจำนวนปัจจัยในอนุโลม

[42] ในเหตุปัจจัย มี 5 วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี 5 วาระ ใน
อธิปติปัจจัย มี 5 วาระ ในอนันตรปัจจัย มี 5 วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี

5 วาระ ในสหชาตปัจจัย มี 5 วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี 5 วาระ ใน
นิสสยปัจจัย มี 5 วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี 5 วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี
5 วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี 5 วาระ ในกัมมปัจจัย มี 5 วาระ ในวิปาก-
ปัจจัย มี 5 วาระ ในอาหารปัจจัย มี 5 วาระ ในอินทริยปัจจัย มี 5 วาระ
ในฌานปัจจัย มี 5 วาระ ในมัคคปัจจัย มี 5 วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี 5
วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี 5 วาระ ในอัตถิปัจจัย มี 5 ปัจจัย ในนัตถิ-
ปัจจัย มี 5 วาระ ในวิคตปัจจัย มี 5 วาระ ในอวิคตปัจจัย มี 5 วาระ.

ปัจจนียนัย

1. นเหตุปัจจัย

[43] 1. ธรรมที่ไม่ใช่จิต อาศัยธรรมที่เป็นจิต เกิดขึ้น
เพราะนเหตุปัจจัย
คือ สัมปยุตตขันธ์ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยอเหตุกจิต.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ จิต ฯลฯ โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่
สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยจิตที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ
2. ธรรมที่ไม่ใช่จิต อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น
เพราะนเหตุปัจจัย
คือ ขันธ์ 2 และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่จิต ซึ่ง
เป็นอเหตุกะ ขันธ์ 2 ฯลฯ

ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ ตลอดถึงอสัญญสัตว์.
โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยขันธ์
ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.
3. ธรรมที่เป็นจิต อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น
เพราะนเหตุปัจจัย
คือ จิต อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต ซึ่งเป็นอเหตุกะ.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ จิต ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ จิต อาศัยหทยวัตถุ
4. ธรรมที่เป็นจิต และธรรมที่ไม่ใช่จิต อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย
คือ ขันธ์ 2, จิต และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่จิต
ซึ่งเป็นอเหตุกะ, ขันธ์ 2 ฯลฯ
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ จิต และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย อาศัยหทย-
วัตถุ.
5. ธรรมที่ไม่ใช่จิต อาศัยธรรมที่เป็นจิต และธรรม
ที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย
คือ ขันธ์ 2 และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่จิต ซึ่ง
เป็นอเหตุกะ และจิต, ขันธ์ 2 ฯลฯ
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ 2 และกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ 1 ที่
ไม่ใช่จิต และจิต, ขันธ์ 2 ฯลฯ

ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ที่ไม่ใช่จิต อาศัยจิต และหทยวัตถุ,
โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยยอุทธัจจะ อาศัยจิตที่สหรคตด้วย
วิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย.

2. นอารัมมณปัจจัย

[44] 1. ธรรมที่ไม่ใช่จิต อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น
เพราะนอารัมมณปัจจัย
คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยจิต.
ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ
2. ธรรมที่ไม่ใช่จิต อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น
เพราะนอารัมมณปัจจัย
คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.
ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ ตลอดถึงอสัญญสัตว์.
3. ธรรมที่ไม่ใช่จิต อาศัยธรรมที่เป็นจิต และธรรม
ที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย
คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยจิต และสัปยุตตขันธ์ทั้งหลาย, จิตต-
สมุฏฐานรูปอาศัยจิต และมหาภูตรูปทั้งหลาย.
ในปฏิสนธิขณะ กฏัตตารูป อาศัยจิต และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย
กฏัตตารูป อาศัยจิต และมหาภูตรูปทั้งหลาย.