15. นฌานปัจจัย

[315] 1. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม อาศัยอุปาทาธรรม
เกิดขึ้น เพราะนฌานปัจจัย
คือ จักขุวิญญาณ อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ กายวิญญาณ อาศัย
กายายตนะ.
2. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่
อุปาทาธรรม เกิดขึ้น เพราะนฌานปัจจัย
คือ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่สหรคตด้วยปัญจวิญญาณ ฯลฯ
ขันธ์ 2 ฯลฯ
คือ พาหิรรูป . . .อาหารสมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ
อสัญญสัตว์ทั้งหลาย ฯลฯ มหาภูตรูป 2 อาศัยมหาภูตรูป 2.
3. อุปาทาธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม
เกิดขึ้น เพราะนฌานปัจจัย
คือ พาหิรรูป. . .อาหารสมุฏฐานรูป . . .อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ
อสัญญสัตว์ทั้งหลาย อุปาทากฏัตตารูป อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย
4. อุปาทาธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม
อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม เกิดขึ้น เพราะนฌานปัจจัย
คือ พาหิรรูป. . . อาหารสมุฏฐานรูป...อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ
อสัญญสัตว์ทั้งหลาย มหาภูตรูป 3 และอุปาทากฏัตตารูป อาศัย
มหาภูตรูป 1 ฯลฯ มหาภูตรูป 2 ฯลฯ

5. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม อาศัยอุปาทาธรรม
และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม เกิดขึ้น เพราะนฌานปัจจัย
คือ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ และ
จักขายตนะ ฯลฯ ขันธ์ 2 ฯลฯ

16. นมัคคปัจจัย ฯลฯ 20. โนวิคตปัจจัย

มี 5 วาระ.
เพราะนสัมปยุตตปัจจัย มี 3 วาระ.
เพราะนวิปปยุตตปัจจัย มี 3 วาระ.
เพราะโนนัตถิปัจจัย มี 3 วาระ.
เพราะโนวิคตปัจจัย มี 3 วาระ.

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[316] ในนเหตุปัจจัย มี 5 วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี 3 วาระ
ในนอธิปติปัจจัย มี 5 วาระ ฯลฯ ในนกัมมปัจจัย มี 5 วาระ ในนวิปากปัจจัย
มี 5 วาระ ในนอาหารปัจจัย มี 3 วาระ ในนอินทริยปัจจัย มี 3 วาระ ใน
นฌานปัจจัย มี 5 วาระ ในนมัคคปัจจัย มี 5 วาระ ในนสัมปยุตตปัจจัย มี
3 วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี 3 วาระ ในโนนัตถิปัจจัย มี 3 วาระ ในโน
วิคตปัจจัย มี 3 วาระ.
การนับสองวาระนอกนี้ก็ดี นิสสยวาระก็ดี พึงกระทำอย่างนี้.