อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ – ‘‘กทา นุ โข ภิกฺขู คเณตพฺพา’’ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ตทหุโปสเถ นามคฺเคน [นามมตฺเตน (สฺยา.), คณมคฺเคน (ก.)] คเณตุํ, สลากํ วา คาเหตุนฺติฯ

[158] เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู อชานนฺตา อชฺชุโปสโถติ ทูรํ คามํ ปิณฺฑาย จรนฺติฯ เต อุทฺทิสฺสมาเนปิ ปาติโมกฺเข อาคจฺฉนฺติ, อุทฺทิฏฺฐมตฺเตปิ อาคจฺฉนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อาโรเจตุํ ‘อชฺชุโปสโถ’ติฯ

อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ – ‘‘เกน นุ โข อาโรเจตพฺโพ’’ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, เถเรน ภิกฺขุนา กาลวโต อาโรเจตุนฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร เถโร กาลวโต นสฺสรติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ภตฺตกาเลปิ อาโรเจตุนฺติฯ

ภตฺตกาเลปิ นสฺสรติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ยํ กาลํ สรติ, ตํ กาลํ อาโรเจตุนฺติฯ

85. ปุพฺพกรณานุชานนา

[159] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรสฺมิํ อาวาเส อุโปสถาคารํ อุกฺลาปํ โหติฯ อาคนฺตุกา ภิกฺขู อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม อาวาสิกา ภิกฺขู อุโปสถาคารํ น สมฺมชฺชิสฺสนฺตี’’ติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อุโปสถาคารํ สมฺมชฺชิตุนฺติฯ

อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ – ‘‘เกน นุ โข อุโปสถาคารํ สมฺมชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, เถเรน ภิกฺขุนา นวํ ภิกฺขุํ อาณาเปตุนฺติฯ

เถเรน อาณตฺตา นวา ภิกฺขู น สมฺมชฺชนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, เถเรน อาณตฺเตน อคิลาเนน น สมฺมชฺชิตพฺพํฯ โย น สมฺมชฺเชยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ

[160] เตน โข ปน สมเยน อุโปสถาคาเร อาสนํ อปญฺญตฺตํ โหติฯ ภิกฺขู ฉมายํ นิสีทนฺติ, คตฺตานิปิ จีวรานิปิ ปํสุกิตานิ โหนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อุโปสถาคาเร อาสนํ ปญฺญเปตุนฺติฯ

อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ – ‘‘เกน นุ โข อุโปสถาคาเร อาสนํ ปญฺญเปตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, เถเรน ภิกฺขุนา นวํ ภิกฺขุํ อาณาเปตุนฺติฯ

เถเรน อาณตฺตา นวา ภิกฺขู น ปญฺญเปนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, เถเรน อาณตฺเตน อคิลาเนน น ปญฺญเปตพฺพํฯ โย น ปญฺญเปยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ

[161] เตน โข ปน สมเยน อุโปสถาคาเร ปทีโป น โหติฯ ภิกฺขู อนฺธกาเร กายมฺปิ จีวรมฺปิ อกฺกมนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อุโปสถาคาเร ปทีปํ กาตุนฺติฯ

อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ – ‘‘เกน นุ โข อุโปสถาคาเร ปทีโป กาตพฺโพ’’ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, เถเรน ภิกฺขุนา นวํ ภิกฺขุํ อาณาเปตุนฺติฯ

เถเรน อาณตฺตา นวา ภิกฺขู น ปทีเปนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, เถเรน อาณตฺเตน อคิลาเนน น ปทีเปตพฺโพฯ โย น ปทีเปยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ

[162] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรสฺมิํ อาวาเส อาวาสิกา ภิกฺขู เนว ปานียํ อุปฏฺฐาเปนฺติ, น ปริโภชนียํ อุปฏฺฐาเปนฺติฯ อาคนฺตุกา ภิกฺขู อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม อาวาสิกา ภิกฺขู เนว ปานียํ อุปฏฺฐาเปสฺสนฺติ, น ปริโภชนียํ อุปฏฺฐาเปสฺสนฺตี’’ติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว , ปานียํ ปริโภชนียํ อุปฏฺฐาเปตุนฺติฯ

อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ – ‘‘เกน นุ โข ปานียํ ปริโภชนียํ อุปฏฺฐาเปตพฺพ’’นฺติ ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, เถเรน ภิกฺขุนา นวํ ภิกฺขุํ อาณาเปตุนฺติฯ

เถเรน อาณตฺตา นวา ภิกฺขู น อุปฏฺฐาเปนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, เถเรน อาณตฺเตน อคิลาเนน น อุปฏฺฐาเปตพฺพํฯ โย น อุปฏฺฐาเปยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ

86. ทิสํคมิกาทิวตฺถุ

[163] เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา ภิกฺขู พาลา อพฺยตฺตา ทิสํคมิกา อาจริยุปชฺฌาเย น อาปุจฺฉิํสุ [น อาปุจฺฉิํสุ (ก.)]ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ

อิธ ปน, ภิกฺขเว, สมฺพหุลา ภิกฺขู พาลา อพฺยตฺตา ทิสํคมิกา อาจริยุปชฺฌาเย น อาปุจฺฉนฺติ [น อาปุจฺฉนฺติ (ก.)]ฯ เต [เตหิ (ก.)], ภิกฺขเว, อาจริยุปชฺฌาเยหิ ปุจฺฉิตพฺพา – ‘‘กหํ คมิสฺสถ, เกน สทฺธิํ คมิสฺสถา’’ติ? เต เจ, ภิกฺขเว, พาลา อพฺยตฺตา อญฺเญ พาเล อพฺยตฺเต อปทิเสยฺยุํ, น, ภิกฺขเว, อาจริยุปชฺฌาเยหิ อนุชานิตพฺพาฯ อนุชาเนยฺยุํ เจ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ เต จ, ภิกฺขเว, พาลา อพฺยตฺตา อนนุญฺญาตา อาจริยุปชฺฌาเยหิ คจฺเฉยฺยุํ เจ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ

อิธ ปน, ภิกฺขเว, อญฺญตรสฺมิํ อาวาเส สมฺพหุลา ภิกฺขู วิหรนฺติ พาลา อพฺยตฺตาฯ เต น ชานนฺติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา, ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วาฯ ตตฺถ อญฺโญ ภิกฺขุ อาคจฺฉติ พหุสฺสุโต อาคตาคโม ธมฺมธโร วินยธโร มาติกาธโร ปณฺฑิโต พฺยตฺโต เมธาวี ลชฺชี กุกฺกุจฺจโก สิกฺขากาโมฯ เตหิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขูหิ โส ภิกฺขุ สงฺคเหตพฺโพ อนุคฺคเหตพฺโพ อุปลาเปตพฺโพ อุปฏฺฐาเปตพฺโพ จุณฺเณน มตฺติกาย ทนฺตกฏฺเฐน มุโขทเกนฯ โน เจ สงฺคณฺเหยฺยุํ อนุคฺคณฺเหยฺยุํ อุปลาเปยฺยุํ อุปฏฺฐาเปยฺยุํ จุณฺเณน มตฺติกาย ทนฺตกฏฺเฐน มุโขทเกน, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ

อิธ ปน, ภิกฺขเว, อญฺญตรสฺมิํ อาวาเส ตทหุโปสเถ สมฺพหุลา ภิกฺขู วิหรนฺติ พาลา อพฺยตฺตาฯ เต น ชานนฺติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา, ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วาฯ เตหิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขูหิ เอโก ภิกฺขุ สามนฺตา อาวาสา สชฺชุกํ ปาเหตพฺโพ – ‘‘คจฺฉาวุโส, สํขิตฺเตน วา วิตฺถาเรน วา ปาติโมกฺขํ ปริยาปุณิตฺวา อาคจฺฉา’’ติฯ เอวญฺเจตํ ลเภถ, อิจฺเจตํ กุสลํฯ