นิมนฺติเต เวมติกา ขาทนียํ วา โภชนียํ วา ขาทติ วา ภุญฺชติ วา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ นิมนฺติเต อนิมนฺติตสญฺญา ขาทนียํ วา โภชนียํ วา ขาทติ วา ภุญฺชติ วา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

ยามกาลิกํ สตฺตาหกาลิกํ ยาวชีวิกํ อาหารตฺถาย ปฏิคฺคณฺหาติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเร อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส…เป.…ฯ

[1041] อนาปตฺติ นิมนฺติตา อปฺปวาริตา, ยาคุํ ปิวติ, สามิเก อปโลเกตฺวา ภุญฺชติ, ยามกาลิกํ สตฺตาหกาลิกํ ยาวชีวิกํ สติ ปจฺจเย ปริภุญฺชติ, อุมฺมตฺติกาย, อาทิกมฺมิกายาติฯ

จตุตฺถสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ

5. ปญฺจมสิกฺขาปทํ

[1042] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา ภิกฺขุนี สาวตฺถิยํ อญฺญตริสฺสา วิสิขาย ปิณฺฑาย จรมานา เยน อญฺญตรํ กุลํ เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺญตฺเต อาสเน นิสีทิฯ อถ โข เต มนุสฺสา ตํ ภิกฺขุนิํ โภเชตฺวา เอตทโวจุํ – ‘‘อญฺญาปิ, อยฺเย, ภิกฺขุนิโย อาคจฺฉนฺตู’’ติฯ อถ โข สา ภิกฺขุนี, ‘‘กถญฺหิ นาม [กถํ อญฺญา (สฺยา.)] ภิกฺขุนิโย นาคจฺเฉยฺยุ’’นฺติ, ภิกฺขุนิโย อุปสงฺกมิตฺวา เอตทโวจ – ‘‘อมุกสฺมิํ, อยฺเย, โอกาเส วาฬา สุนขา จณฺโฑ พลิพทฺโท จิกฺขลฺโล โอกาโสฯ มา โข ตตฺถ อคมิตฺถา’’ติฯ อญฺญตราปิ ภิกฺขุนี ตสฺสา วิสิขาย ปิณฺฑาย จรมานา เยน ตํ กุลํ เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺญตฺเต อาสเน นิสีทิฯ อถ โข เต มนุสฺสา ตํ ภิกฺขุนิํ โภเชตฺวา เอตทโวจุํ – ‘‘กิสฺส, อยฺเย, ภิกฺขุนิโย น อาคจฺฉนฺตี’’ติ? อถ โข สา ภิกฺขุนี เตสํ มนุสฺสานํ เอตมตฺถํ อาโรเจสิฯ มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ภิกฺขุนี กุลํ มจฺฉรายิสฺสตี’’ติ…เป.… สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนี กุลํ มจฺฉรายตีติ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนี กุลํ มจฺฉรายิสฺสติ! เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิสนฺตุ –

[1043] ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี กุลมจฺฉรินี อสฺส, ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[1044] ยา ปนาติ ยา ยาทิสา…เป.… ภิกฺขุนีติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปตา ภิกฺขุนีติฯ

กุลํ นาม จตฺตาริ กุลานิ – ขตฺติยกุลํ, พฺราหฺมณกุลํ, เวสฺสกุลํ, สุทฺทกุลํฯ

มจฺฉรินี อสฺสาติ ‘‘กถํ ภิกฺขุนิโย นาคจฺเฉยฺยุ’’นฺติ ภิกฺขุนีนํ สนฺติเก กุลสฺส อวณฺณํ ภาสติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ กุลสฺส วา สนฺติเก ภิกฺขุนีนํ อวณฺณํ ภาสติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

[1045] อนาปตฺติ กุลํ น มจฺฉรายนฺตี สนฺตํเยว อาทีนวํ อาจิกฺขติ, อุมฺมตฺติกาย, อาทิกมฺมิกายาติฯ

ปญฺจมสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ

6. ฉฏฺฐสิกฺขาปทํ

[1046] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย คามกาวาเส วสฺสํวุฏฺฐา สาวตฺถิํ อคมํสุฯ ภิกฺขุนิโย ตา ภิกฺขุนิโย เอตทโวจุํ – ‘‘กตฺถายฺยาโย วสฺสํวุฏฺฐา? กจฺจิ โอวาโท อิทฺโธ อโหสี’’ติ? ‘‘นตฺถยฺเย, ตตฺถ ภิกฺขู; กุโต โอวาโท อิทฺโธ ภวิสฺสตี’’ติ! ยา ตา ภิกฺขุนิโย อปฺปิจฺฉา…เป.… ตา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ภิกฺขุนิโย อภิกฺขุเก อาวาเส วสฺสํ วสิสฺสนฺตี’’ติ…เป.… สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย อภิกฺขุเก อาวาเส วสฺสํ วสนฺตีติ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม, ภิกฺขเว , ภิกฺขุนิโย อภิกฺขุเก อาวาเส วสฺสํ วสิสฺสนฺติ! เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิสนฺตุ –

[1047] ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี อภิกฺขุเก อาวาเส วสฺสํ วเสยฺย, ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[1048] ยา ปนาติ ยา ยาทิสา…เป.… ภิกฺขุนีติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปตา ภิกฺขุนีติฯ

อภิกฺขุโก นาม อาวาโส น สกฺกา โหติ โอวาทาย วา สํวาสาย วา คนฺตุํฯ ‘‘วสฺสํ วสิสฺสามี’’ติ เสนาสนํ ปญฺญเปติ ปานียํ ปริโภชนียํ อุปฏฺฐเปติ ปริเวณํ สมฺมชฺชติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ สห อรุณุคฺคมนา อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

[1049] อนาปตฺติ วสฺสุปคตา ภิกฺขู ปกฺกนฺตา วา โหนฺติ วิพฺภนฺตา วา กาลงฺกตา วา ปกฺขสงฺกนฺตา วา, อาปทาสุ, อุมฺมตฺติกาย, อาทิกมฺมิกายาติฯ

ฉฏฺฐสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ

7. สตฺตมสิกฺขาปทํ

[1050] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย คามกาวาเส วสฺสํวุฏฺฐา สาวตฺถิํ อคมํสุฯ ภิกฺขุนิโย ตา ภิกฺขุนิโย เอตทโวจุํ – ‘‘กตฺถายฺยาโย วสฺสํวุฏฺฐา; กตฺถ [กจฺจิ (สฺยา.)] ภิกฺขุสงฺโฆ ปวาริโต’’ติ ? ‘‘น มยํ, อยฺเย, ภิกฺขุสงฺฆํ ปวาเรมา’’ติฯ ยา ตา ภิกฺขุนิโย อปฺปิจฺฉา…เป.… ตา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ภิกฺขุนิโย วสฺสํวุฏฺฐา ภิกฺขุสงฺฆํ น ปวาเรสฺสนฺตี’’ติ…เป.… สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย วสฺสํวุฏฺฐา ภิกฺขุสงฺฆํ น ปวาเรนฺตีติ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย วสฺสํวุฏฺฐา ภิกฺขุสงฺฆํ น ปวาเรสฺสนฺติ! เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิสนฺตุ –

[1051] ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี วสฺสํวุฏฺฐา อุภโตสงฺเฆ ตีหิ ฐาเนหิ น ปวาเรยฺย ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[1052] ยา ปนาติ ยา ยาทิสา…เป.… ภิกฺขุนีติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปตา ภิกฺขุนีติฯ

วสฺสํวุฏฺฐา นาม ปุริมํ วา เตมาสํ ปจฺฉิมํ วา เตมาสํ วุฏฺฐาฯ อุภโตสงฺเฆ ตีหิ ฐาเนหิ น ปวาเรสฺสามิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา’’ติ ธุรํ นิกฺขิตฺตมตฺเต อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

[1053] อนาปตฺติ สติ อนฺตราเย, ปริเยสิตฺวา น ลภติ, คิลานาย, อาปทาสุ, อุมฺมตฺติกาย, อาทิกมฺมิกายาติฯ

สตฺตมสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ

8. อฏฺฐมสิกฺขาปทํ

[1054] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สกฺเกสุ วิหรติ กปิลวตฺถุสฺมิํ นิคฺโรธาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู ภิกฺขุนุปสฺสยํ อุปสงฺกมิตฺวา ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย โอวทนฺติฯ ภิกฺขุนิโย ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย เอตทโวจุํ – ‘‘เอถายฺเย โอวาทํ คมิสฺสามา’’ติฯ ‘‘ยมฺปิ มยํ, อยฺเย, คจฺเฉยฺยาม โอวาทสฺส การณา, อยฺยา ฉพฺพคฺคิยา อิเธว อาคนฺตฺวา อมฺเห โอวทนฺตี’’ติฯ ยา ตา ภิกฺขุนิโย อปฺปิจฺฉา…เป.… ตา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย โอวาทํ น คจฺฉิสฺสนฺตี’’ติ…เป.… สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย โอวาทํ น คจฺฉนฺตีติ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม, ภิกฺขเว, ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย โอวาทํ น คจฺฉิสฺสนฺติ! เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิสนฺตุ –

[1055] ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี โอวาทาย วา สํวาสาย วา น คจฺเฉยฺย, ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[1056] ยา ปนาติ ยา ยาทิสา…เป.… ภิกฺขุนีติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปตา ภิกฺขุนีติฯ

โอวาโท นาม อฏฺฐ ครุธมฺมาฯ

สํวาโส นาม เอกกมฺมํ เอกุทฺเทโส สมสิกฺขตาฯ โอวาทาย วา สํวาสาย วา น คจฺฉิสฺสามีติ ธุรํ นิกฺขิตฺตมตฺเต อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

[1057] อนาปตฺติ สติ อนฺตราเย, ปริเยสิตฺวา ทุติยิกํ ภิกฺขุนิํ น ลภติ, คิลานาย, อาปทาสุ, อุมฺมตฺติกาย, อาทิกมฺมิกายาติฯ

อฏฺฐมสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ

9. นวมสิกฺขาปทํ

[1058] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขุนิโย อุโปสถมฺปิ น ปุจฺฉนฺติ โอวาทมฺปิ น ยาจนฺติฯ ภิกฺขู อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ภิกฺขุนิโย อุโปสถมฺปิ น ปุจฺฉิสฺสนฺติ โอวาทมฺปิ น ยาจิสฺสนฺตี’’ติ…เป.… สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย ‘‘อุโปสถมฺปิ น ปุจฺฉนฺติ โอวาทมฺปิ น ยาจนฺตี’’ติ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย อุโปสถมฺปิ น ปุจฺฉิสฺสนฺติ โอวาทมฺปิ น ยาจิสฺสนฺติ! เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิสนฺตุ –

[1059] ‘‘อนฺวทฺธมาสํ ภิกฺขุนิยา ภิกฺขุสงฺฆโต ทฺเว ธมฺมา ปจฺจาสีสิตพฺพา – อุโปสถปุจฺฉกญฺจ โอวาทูปสงฺกมนญฺจฯ ตํ อติกฺกาเมนฺติยา ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[1060] อนฺวทฺธมาสนฺติ อนุโปสถิกํฯ อุโปสโถ นาม ทฺเว อุโปสถา – จาตุทฺทสิโก จ ปนฺนรสิโก จฯ

โอวาโท นาม อฏฺฐ ครุธมฺมาฯ ‘‘อุโปสถมฺปิ น ปุจฺฉิสฺสามิ โอวาทมฺปิ น ยาจิสฺสามี’’ติ ธุรํ นิกฺขิตฺตมตฺเต อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

[1061] อนาปตฺติ สติ อนฺตราเย, ปริเยสิตฺวา ทุติยิกํ ภิกฺขุนิํ น ลภติ, คิลานาย, อาปทาสุ, อุมฺมตฺติกาย, อาทิกมฺมิกายาติฯ

นวมสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ

10. ทสมสิกฺขาปทํ

[1062] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา ภิกฺขุนี ปสาเข ชาตํ คณฺฑํ ปุริเสน สทฺธิํ เอเกเนกา เภทาเปสิฯ อถ โข โส ปุริโส ตํ ภิกฺขุนิํ ทูเสตุํ อุปกฺกมิฯ สา วิสฺสรมกาสิฯ ภิกฺขุนิโย อุปธาวิตฺวา ตํ ภิกฺขุนิํ เอตทโวจุํ – ‘‘กิสฺส ตฺวํ, อยฺเย, วิสฺสรมกาสี’’ติ? อถ โข สา ภิกฺขุนี ภิกฺขุนีนํ เอตมตฺถํ อาโรเจสิฯ ยา ตา ภิกฺขุนิโย อปฺปิจฺฉา…เป.… ตา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ภิกฺขุนี ปสาเข ชาตํ คณฺฑํ ปุริเสน สทฺธิํ เอเกเนกา เภทาเปสฺสตี’’ติ…เป.… สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนี ปสาเข ชาตํ คณฺฑํ ปุริเสน สทฺธิํ เอเกเนกา เภทาเปตีติ [เภทาเปสีติ (ก.)]? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนี ปสาเข ชาตํ คณฺฑํ ปุริเสน สทฺธิํ เอเกเนกา เภทาเปสฺสติ! เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิสนฺตุ –

[1063] ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี ปสาเข ชาตํ คณฺฑํ วา รุธิตํ วา อนปโลเกตฺวา สงฺฆํ วา คณํ วา ปุริเสน สทฺธิํ เอเกเนกา เภทาเปยฺย วา ผาลาเปยฺย วา โธวาเปยฺย วา อาลิมฺปาเปยฺย วา พนฺธาเปยฺย วา โมจาเปยฺย วา, ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[1064] ยา ปนาติ ยา ยาทิสา…เป.… ภิกฺขุนีติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปตา ภิกฺขุนีติฯ

ปสาขํ นาม อโธนาภิ อุพฺภชาณุมณฺฑลํฯ ชาตนฺติ ตตฺถ ชาตํฯ คณฺโฑ นาม โย โกจิ คณฺโฑฯ รุธิตํ นาม ยํ กิญฺจิ วณํฯ อนปโลเกตฺวาติ อนาปุจฺฉาฯ สงฺโฆ นาม ภิกฺขุนิสงฺโฆ วุจฺจติฯ คโณ นาม สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย วุจฺจนฺติฯ ปุริโส นาม มนุสฺสปุริโส, น ยกฺโข, น เปโต, น ติรจฺฉานคโต, วิญฺญู ปฏิพโล ทูเสตุํฯ สทฺธินฺติ เอกโตฯ เอเกเนกาติ ปุริโส เจว โหติ ภิกฺขุนี จฯ

[1065] ‘‘ภินฺทา’’ติ อาณาเปติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ภินฺเน อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ ‘‘ผาเลหี’’ติ อาณาเปติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ผาลิเต อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ ‘‘โธวา’’ติ อาณาเปติ , อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ โธวิเต [โธเต (สฺยา.)] อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ ‘‘อาลิมฺปา’’ติ อาณาเปติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ลิตฺเต [อาลิตฺเต (สฺยา.)] อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ ‘‘พนฺธาหี’’ติ อาณาเปติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ พทฺเธ อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ ‘‘โมเจหี’’ติ อาณาเปติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ มุตฺเต อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

[1066] อนาปตฺติ อปโลเกตฺวา เภทาเปติ วา ผาลาเปติ วา โธวาเปติ วา อาลิมฺปาเปติ วา พนฺธาเปติ วา โมจาเปติ วา, ยา กาจิ วิญฺญู ทุติยิกา [ยา กาจิ วิญฺญู ทุติยา (สฺยา.), โย โกจิ วิญฺญู ทุติโย (ก.)] โหติ, อุมฺมตฺติกาย, อาทิกมฺมิกายาติฯ

ทสมสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ

อารามวคฺโค ฉฏฺโฐฯ

7. คพฺภินีวคฺโค